Jaume Cabré

Imię i nazwisko

Jaume Cabré i Fabré

Data i miejsce urodzenia

30 kwietnia 1947
Barcelona

Język

kataloński

Dziedzina sztuki

literatura

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Jaume Cabré i Fabré (ur. 30 kwietnia 1947 w Barcelonie) – kataloński pisarz, filolog i scenarzysta.

Życiorys

Ukończył filologię katalońską na Uniwersytecie Barcelońskim, obecnie jest wykładowcą i nauczycielem na Uniwersytecie w Lleidzie oraz członkiem sekcji filologicznej w Institut d'Estudis Catalans. Przez wiele lat łączył nauczanie z pracą literacką. Pracował także jako scenarzysta seriali oraz filmów. Wraz z Joaquimem Marią Puyalem stworzył i napisał jeden z pierwszych seriali katalońskich pt. La Granja (1989–1992), a następnie pracowali nad takimi tytułami jak Estació d'Enllaç (1994–1998), Crims (2000), oraz filmami La dama blanca (1993) i Ninnes russes (2003)^[1].

Praca literacka

Debiutem literackim Cabré było opowiadanie Faules de mal desar z 1974 roku. W jego pierwszej książce zatytułowanej Galceran l'heroi de la guerra negra z 1978 roku poruszył zagadnienie władzy oraz kondycji psychicznej człowieka. Jej akcja toczy się podczas wojen karlistowskich z połowy XIX wieku. W El mirall i l'ombra z 1980 roku pojawił się po raz pierwszy tematy muzyki oraz wartości dzieła artystycznego, które później wiele razy powtarzały się w twórczości pisarza. W tym samym roku wydał też książkę dla dzieci pt. La historia que en Roc Pons no coneixia. W latach 1984–1985 pojawiły się trzy tytuły, które następnie weszły w skład Cicle de Feixes, nad którym pracował przez kilka lat. La teranyina z 1984 roku to opowieść dziejąca się podczas Tragicznego Tygodnia i opisująca zdarzenia podczas tego wydarzenia w fikcyjnym mieście Feixes, wzorowanym na katalońskiej miejscowości Terrassa. Walka o władzę polityczną i ekonomiczną ukazana jest z perspektywy kilku członków rodziny Rigau oraz innych postaci z tej książki. Publikacja Fra Junoy o l'agonia dels sons z tego samego roku, jest kontynuacją poprzedniego dzieła Cabré i podobnie jak we większości książek autora pojawił się motyw muzyki. Rok później, w książce Luvowski o la desraó pisarz zakończył wątki postaci zawartych w dwóch poprzednich tytułach. W 1984 roku opublikował powieść dla dzieci L'home de Sau.

W 1991 roku została wydana Senyoria (polski tytuł Jaśnie pan), książka dotycząca korupcji sądowej wynikającej z władzy absolutnej w czasach XVIII wiecznej Barcelony. L'ombra de l'eunuc z 1996 roku porusza temat ostatnich lat Państwa Hiszpańskiego oraz transformacji w Hiszpanii. Struktura książki bazuje na kompozycji Albana Berga Koncert na skrzypce i na orkiestrę. Viatge d'hivern z 2000 roku zawiera 14 różnych historii z całej Europy, które jednak są powiązane między sobą. W następnym roku jego sztukę Pluja seca wystawiono w Teatrze Narodowym w Katalonii. Les veus del Pamano (Głosy Pamano), książka wydana w 2004 roku przedstawia historię małej wsi w Pallars Sobira od lat 40. XX wieku do czasów współczesnych. Jej głównymi tematami są niezdolność do wybaczenia, pamięć o historii i lęk przed zapomnieniem. W latach 1999–2005 pisarz opublikował dwa eseje dotyczące między innymi czytania i pisania literatury.

W roku 2011 ukazała się monumentalna powieść Cabré o tytule Jo confesso, która w Polsce została wydana w 2013 pt. Wyznaję.

Cabré w Polsce

W Polsce wydano osiem książek katalońskiego pisarza. Wszystkie wydało Wydawnictwo Marginesy w tłumaczeniu z oryginału Anny Sawickiej. W 2013 roku ukazało się Wyznaję, rok później pojawiają się Głosy Pamano, w kolejnych latach Jaśnie pan, Cień eunucha i Agonia dźwięków, w maju 2018 Podróż zimowa, zbiór opowiadań, w maju 2019 Kiedy zapada mrok, a w styczniu 2023 Spaleni w ogniu.

Wyznaję, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2013, ISBN 978-83-63656-24-9.
Głosy Pamano, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2014, ISBN 978-83-63656-25-6.
Jaśnie pan, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2015, ISBN 978-83-64700-33-0.
Cień eunucha, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2016, ISBN 978-83-65282-60-6.
Agonia dźwięków, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2017, ISBN 978-83-65780-07-2.
Podróż zimowa, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2018, ISBN 978-83-65973-33-7.
Kiedy zapada mrok, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2019, ISBN 978-83-66140-63-9.
Spaleni w ogniu, przeł. z jęz. katalońskiego A. Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2023, ISBN 978-83-67510-18-9.

Twórczość

Książki

Galceran, l’heroi de la guerra negra (Ed. Proa, Barcelona)
Carn d’olla. (Ed. Moll. Majorca, 1978, Ed. Proa, B 1999)
El mirall i l’ombra (Ed. Laia. Barcelona, 1980)
La teranyina (Edicions Proa, Barcelona, 1984)
Fra Junoy o l’agonia dels sons (polski tytuł Agonia dźwięków) (Ed. 62, B. 1984, Ed. Proa, B. 1998)
Senyoria (polski tytuł Jaśnie pan) (1991) (Editorial Proa, Barcelona)
El llibre de Feixes (La trilogia de Feixes) (Ed. Proa. Barcelona, 1996)
L’ombra de l’eunuc (polski tytuł Cień eunucha) (Ed. Proa. Barcelona, 1996)
Viatge d'hivern (polski tytuł Podróż zimowa) (Ed. Proa. Barcelona, 2000)
Les veus del Pamano (polski tytuł Głosy Pamano) (Ed. Proa. Barcelona, 2004)
Jo confesso (polski tytuł Wyznaję) (Ed. Proa. Barcelona, 2011)
Consumits pel foc (polski tytuł Spaleni w ogniu) (Ed. Proa. Barcelona, 2021)