Jan Gorazdowski

Jan Gorazdowski
Wolański
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1896
Sokołów Podlaski

Data i miejsce śmierci

27 marca 1957
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

34 pułk piechoty
15 pułk piechoty
61 pułk piechoty
20 pułk piechoty

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa, kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Jan Nepomucen Gorazdowski przybrane nazwiska Bumza, Jerzy Janowski, Jan Jerzewski; ps. „Wolański” (ur. 9 maja 1896 w Sokołowie Podlaskim, zm. 27 marca 1957 w Warszawie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 9 maja 1896 w rodzinie notariusza Bolesława i Zofii z Krassowskich. W 1914 ukończył Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, a następnie studiował przez rok w Szkole Sztuk Pięknych (późniejsza Akademia). Należał do tajnego skautingu i Polskich Drużyn Strzeleckich w czasie nauki w gimnazjum[1]. W 1915 wraz z rodziną był ewakuowany w głąb Rosji i został we wrześniu tego samego roku powołany do służby w armii rosyjskiej. Ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Kijowie i objął po jej ukończeniu obowiązki dowódcy kompanii w 207 pułku piechoty. We wrześniu 1916 był ranny. Dowódca kompanii w l Korpusie Polskim na Wschodzie od marca 1917 do czerwca 1918[1].

W Wojsku Polskim od listopada 1918, początkowo jako dowódca kompanii w 34 pułku piechoty[2], adiutant XXX Brygady Piechoty (od września 1920) i referent Oddziału I Dowództwa Okręgu Generalnego I Warszawa (od marca 1921). Pełnił obowiązki dowódcy kompanii w 15 pułku piechoty od marca 1922, a od stycznia 1923 był adiutantem komendanta Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie[1]. Dowodził ponownie kompanią, początkowo w 61 pułku piechoty (od października 1928), a później od kwietnia 1930 w 20 pułku piechoty. Był od kwietnia 1933 referentem organizacyjnym Okręgowego Urzędu PW i WF Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V Kraków, a inspektorem PW i WF Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I Warszawa od lutego 1938[1].

We wrześniu 1939 dowodził stołecznym harcerskim batalionem Przysposobienia Wojskowego, z którym walczył od 25 września w składzie grupy gen. Wilhelma Rückemana, a od 1 października Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga[1]. Przedostał się do Warszawy po bitwie pod Kockiem. Od połowy października 1939 pełnił w stopniu majora obowiązki szefa Wydziału I Komendy Okręgu Warszawa-Miasto Służby Zwycięstwu Polski-Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej. Rozkazem L.65/BP z 11 listopada 1942 został mianowany podpułkownikiem służby stałej, a szefem Biura Personalnego w Oddziale I Komendy Głównej AK był od 1 lutego 1943. Podczas powstania warszawskiego był odcięty na Mokotowie[3], a po jego upadku pełnił ponownie funkcję szefa Biura Personalnego KG AK, aż do stycznia 1945. W styczniu 1945 po rozwiązaniu AK pełnił analogiczną funkcję w sztabie „Nie”, a następnie Delegaturze Sił Zbrojnych[4][5]. Został 4 sierpnia 1945 aresztowany, a 12 września zwolniony. Po ujawnieniu się był do listopada 1945 zastępcą płk. Jana Mazurkiewicza, przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej Obszaru Centralnego b. AK. Zweryfikowany w stopniu pułkownika służby stałej ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1945. Prowadził wspólnie z Janem Mazurkiewiczem i J. K. Plutą–Czachowskim „Bazar Krajowy” w Warszawie przy ul. Nowogrodzkiej 26. 13 stycznia 1949 był ponownie aresztowany i na podstawie fałszywych oskarżeń wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie z 7 grudnia 1953 skazany na 15 lat więzienia. 24 marca 1956 został zwolniony i 30 marca tego samego roku zrehabilitowany[5].

Zmarł 27 marca 1957 w Warszawie[5]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A24-6-13)[6].

Awanse

  • major – 1938
  • podpułkownik – 11 listopada 1942
  • pułkownik – 1 stycznia 1945

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Kunert 1987 ↓, s. 71.
  2. ↑ Na froncie od marca 1919 r.
  3. ↑ Uznany został za zmarłego.
  4. ↑ Pełnił ją do 30 lipca 1945 roku.
  5. ↑ a b c Kunert 1987 ↓, s. 72.
  6. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
  7. ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 303 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

Bibliografia

  • Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 434. ISBN 83-211-1055-X.
  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 71–72. ISBN 83-211-0739-7.

Linki zewnętrzne

  • Biogram Jana Nepomucena Gorazdowskiego