Izobutan

Izobutan
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
PIN

2-metylopropan[1]

Inne nazwy i oznaczenia
izobutan (nazwa niezalecana)[1], metylopropan, R600a
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C4H10

Masa molowa

58,12 g/mol

Wygląd

bezbarwny gaz[2]

Identyfikacja
Numer CAS

75-28-5

PubChem

6360

SMILES
CC(C)C
InChI
InChI=1S/C4H10/c1-4(2)3/h4H,1-3H3
InChIKey
NNPPMTNAJDCUHE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
0,0026956 g/cm³ (0 °C, 101,3 kPa)[2]; gaz
0,002506 g/cm³ (15 °C, 100 kPa)[2]; gaz
0,5937 g/cm³ (w punkcie wrzenia)[2]; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie
49 mg/l (20 °C)[2]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w etanolu, eterze dietylowym i chloroformie[3]
Temperatura topnienia

−159,59 °C[3]

Temperatura wrzenia

−11,7 °C[3]

Punkt potrójny

−159,6 °C[2]; 19,5 mPa[2]

Punkt krytyczny

135,0 °C[2]; 3,65 MPa[2]; 0,221 g/cm³[2]

logP

2,76[2]

Współczynnik załamania

1,3518 (−25 °C, 589 nm)[3]

Prężność pary

301,9 kPa (20 °C)[2]
410 kPa (30 °C)[2]
677,8 kPa (50 °C)[2]

Budowa
Moment dipolowy

0,132 ± 0,002 D[3]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy REFCO [dostęp: 2021-04-09]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[2]
Płomień Butla gazowa
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H220, H280

Zwroty P

P210, P377, P381, P403

Temperatura zapłonu

−83 °C[2]

Temperatura samozapłonu

460 °C[2]

Granice wybuchowości

1,5–9,4% mol.[2]

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Izobutan, 2-metylopropan, C
4
H
10
organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nasyconych, izomer konstytucyjny butanu. W temperaturze pokojowej jest bezbarwnym gazem[3]. Naturalnie może występować m.in. w gazie ziemnym w ilości do 1%[4]. Jest wykorzystywany w przemyśle petrochemicznym w procesach alkilowania, w których reaguje w obecności katalizatorów (kwasu siarkowego lub kwasu fluorowodorowego) z węglowodorami nienasyconymi (np. z propenem czy butenem) tworząc rozgałęzione węglowodory nasycone stosowane jako wysokooktanowe dodatki do benzyny[5]. Stosowany jest również jako gaz pędny w pojemnikach z aerozolami, np. w lakierach do włosów[6], a także jako czynnik chłodniczy o oznaczeniu R600a m.in. w chłodziarkach[7].

Przypisy

  1. a b Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 652, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4  (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Isobutane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 025040 [dostęp 2021-04-09]  (niem. • ang.).
  3. a b c d e f CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-326, 9-63, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
  4. GeorgG. Hammer GeorgG. i inni, Natural Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 2, DOI: 10.1002/14356007.a17_073.pub2  (ang.).
  5. Stephen M.S.M. Thompson Stephen M.S.M., GaryG. Robertson GaryG., EricE. Johnson EricE., Liquefied Petroleum Gas, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2011, s. 9, DOI: 10.1002/14356007.a15_347.pub2  (ang.).
  6. ThomasT. Clausen ThomasT. i inni, Hair Preparations, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, 2006, s. 12–14, DOI: 10.1002/14356007.a12_571.pub2  (ang.).
  7. C.P.C.P. Arora C.P.C.P., Refrigeration and Air Conditioning, wyd. 2, Tata McGraw-Hill, 2006, s. 179, ISBN 0-07-463010-5 .
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • GND: 4127620-6
Encyklopedia internetowa: