Halberstadt

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Halberstadt

Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia-Anhalt
Zarządzający	Daniel Szarata↗
Powierzchnia	142,97 km²
Populacja (31.12.2009) • liczba ludności • gęstość	42 794 299 os./km²
Nr kierunkowy	03941, 039424, 039425, 039427
Kod pocztowy	38820, 38822, 38895
Tablice rejestracyjne	HZ, HBS, QLB, WR
Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu Halberstadt
Położenie na mapie Niemiec Halberstadt
51°54′N 11°03′E/51,900000 11,050000
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Halberstadt – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt, siedziba powiatu Harz, do 30 czerwca 2006 stolica powiatu Halberstadt.

Leży w środku północnego pogórza Harzu, nad rzeką Holtemme, dopływem rzeki Bode na skraju wzgórz Huy.

Historia

Położenie na skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych prowadzących z Goslaru i Brunszwiku do Halle (Saale) i Magdeburga sprzyjało już w czasach karolińskich powstaniu osady, którą w 804 roku Karol Wielki odwiedził w celach misyjnych.

Już w 827 stała się siedzibą biskupstwa, najbardziej wówczas wysuniętego na wschód, w obrębie cesarstwa karolińskiego. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie obwarowanej miejscowości z kościołem, już ok. 800 r., w obrębie dzisiejszego wzgórza katedralnego, na podstawie odnalezionych tam licznych grotów włóczni i ozdobnych naszyjników. Zachowały się pozostałości budowli oraz kamienny pulpit prawdopodobnie wykorzystywany podczas wieców oraz odprawiania nabożeństw. W 859 roku wzniesiono pierwszy kościół katedralny. Od 892 biskup Halberstadt posiadał wszystkie prawa świeckie zaś od 1052 władał obszarem sięgającym na zachodzie niemal po Brunszwik, a na wschodzie ujścia Soławy do Łaby.

Tereny dawnych Sasów były nękane konfliktami – wpierw powstanie saskie – bunt miejscowych notabli przeciwko królom z dynastii Salickiej, następnie walka między Sztaufami a Welfami. Henryk Lew zniszczył drugą istniejącą tutaj katedrę ottońską i miasto. Już w 1000 roku istniało podgrodzie zajmujące teren obecnego Rynku Rybnego (Fischmarkt). Następnie powstawały podgrodzia na południu aż do dzisiejszych ulic Straße der Opfer des Faschismus i Walter-Rathenau-Straße, zaś w XII wieku Dolne Miasto, na północ od katedry aż po rzekę Holtemme. W 1236 roku rozpoczęto budowę obecnej katedry (zakończoną dopiero w 1491). Od 1397 miasto należało do Hanzy.

W dobie reformacji w 1591 mianowany został pierwszy luterański biskup Halberstadt. O wyborze biskupa decydowała odtąd założona przez Heinricha Juliusa kapituła złożona zarówno z duchownych katolickich, jak i protestanckich. Od zajęcia przez wojska Wallensteina katedrę przejęło ponownie duchowieństwo katolickie. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej Halberstadt został wcielony w skład księstwa Brandenburgia-Prusy

W latach 1681–1682 miasto ogarnęła epidemia dżumy. W 1807 zajęte zostało przez Napoleona i stało się główną siedzibą departamentu Soława (Departement der Saale), w obrębie Królestwa Westfalskiego. Od 1843 do Halberestadt można dojechać koleją. W 1903 w mieście jeździły tramwaje elektryczne.

II wojna światowa przyniosła miastu zniszczenia 87% zabudowy. Całkowicie niemal zniszczona została zabytkowa zabudowa o konstrukcji szachulcowej.

Po wojnie został wcielony w skład NRD. W 1998 odbudowano zabytkowy ratusz.

1 stycznia 2010 przyłączono do miasta następujące gminy: Aspenstedt, Athenstedt, Langenstein, Sargstedt oraz Schachdorf Ströbeck.

Zabytki

• zespół zabytkowy w obrębie placu Katedralnego (Domplatz) w którego skład wchodzą:
  • gotycka katedra pw. św. Szczepana i św. Sykstusa (St. Stephanus u. St. Sixtus)
  • romański kościół NMP (Liebfrauenkirche)
  • XVI-wieczny budynek plebanii
  • romańsko-gotycki tzw. Dom Piotra (Petershof)
  • dom Johanna Wilhelma Gleima z XVIII wieku (obecnie muzeum poety)
• Rynek Rybny (Fischmarkt):
  • kościół św. Marcina (Martinikirche), gotycki z XIV wieku, w formie trójnawowej bazyliki, m.in. z barokowym ołtarzem głównym, kazalnicą z 1595 oraz XIV-wieczną chrzcielnicą
  • figura Rolanda
• Zabytki Dolnego Miasta
  • kościół pw. św. Andrzeja (St.-Andreas), dawniej oo. franciszkanów, XIII-wiecznym krucyfiks, m.in. z alabastrową naturalnej wielkości figurą Madonny
  • kościół pw. św. Katarzyny (St.-Katharinen), dawniej oo. dominikanów w formie trzynawowej hali datowany na XIV wiek
  • późnoromański kościół pw. św. Burchardta (Burchardikirche)
  • kilka domów o konstrukcji szkieletowej – XVIII i XIX wiek.

Transport

 Osobny artykuł: Tramwaje w Halberstadt.

Współpraca

• Bańska Bystrzyca, Słowacja
• Náchod, Czechy
• Villars, Francja
• Wolfsburg, Dolna Saksonia

Bibliografia

• Peter Findeisen, Halberstadt-Dom, Liebfrauenkirche, Domplatz, Konigstein, 2005

Linki zewnętrzne

• oficjalna strona miasta
• informacje o Halberstadt. halberstadt-information.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-06)].
• przegląd zabytków miasta