Grzegorz Stec

Grzegorz Stec

Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1955 Kraków
Narodowość	polska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Dziedzina sztuki	malarstwo
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Grzegorz Stec (ur. 24 stycznia 1955 w Krakowie) – polski malarz.

Życiorys

W latach 1976-1981 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dyplom robił na Wydziale Grafiki u prof. Włodzimierza Kunza, malarstwo studiował u prof. Jana Świderskiego. Miał ponad 50 wystaw indywidualnych, w Polsce, w USA, Szwecji, Niemczech. W latach 1996-2002 był rezydentem The Society for Arts w Chicago, w „1112 Gallery” odbyły się wystawy: Letters to the Mastres (1996), Exodus or Carnival? (1997) i Aqueducts of Dream (1998). W latach 2007-2009 wystawiał w Nowym Jorku, także w polskich placówkach dyplomatycznych: w Konsulacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej (2008) oraz w Fundacji Kościuszkowskiej (2009). Ostatnie duże wystawy artysty odbyły się w Centrum Kultury Żydowskiej na krakowskim Kazimierzu (2011, 2014), w Pałacu Sztuki w Krakowie (2012, 2015), Centrum Sztuki Współczesnej „Solvay” (2014), Instytucie Polskim w Lipsku (In Licht und Schatten, 2014), w Galerii Abakus w Berlinie (Melancholie und Maskerade, 2015; we współpracy z Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej i Instytutem Polskim w Berlinie). Użyczał swoich obrazów na okładki książek, płyt i plakatów, m.in. dla VI Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena (2002)^[1]. O twórczości Steca TVP nakręciła film Zadręcza mnie zapach czerni (1991, reż. Cezary Nowicki)^[2]. W 2019 r. artysta obchodził jubileusz 40-lecia pracy twórczej. Z tej okazji otrzymał odznaczenie Honoris Gratia, przyznawane przez Prezydenta Miasta Krakowa^[3]. Również z tej okazji wydany został retrospektywny album pt. Grzegorz Stec, Malarstwo – Paintings. Czterdziestolecie.

Jest również poetą, wydał dwa tomiki poezji Nikt tu nie szuka odpowiedzi (1999) oraz Melencolia (2007)^[4].

Jego żoną jest Gabriela Matuszek-Stec, profesor tytularny na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Charakterystyka twórczości

Artysta nazywany przez krytyków mistrzem światła i znakomitym kolorystą^[5], twórca unikatowych czarnych obrazów olejnych. Reprezentuje typ sztuki wizyjnej, dramatycznej, emocjonalnie reagującej na doświadczenia współczesności, a zarazem mocno zakotwiczonej w europejskiej tradycji malarskiej (do swoich Mistrzów Stec zalicza Dürera, Velasqueza, Hieronima Boscha, Goyę, Rembrandta, Albrechta Altdorfera, Matthiasa Grünewalda, a ze współczesnych Francisa Bacona i Witolda Wojtkiewicza^[6]. Jego malarstwo można usytuować między abstrakcją i figuracją, i traktować jako oryginalny powrót do "duchowości" sztuki.

Obrazy Steca charakteryzuje bogactwo kompozycji, barw i struktur - od prostych form po gęste kompozycje ''horror vacui'', od czystej i wyrazistej kolorystyki, po prace monochromatyczne i wręcz czarno-białe. Artystę najbardziej interesuje tłum - skłębiona, zdeformowana masa, dręczona przez szaleństwa i traumy, oraz pojedyncza istota ludzka pokazana jako głowa-maska, będąca portretem stanu psychicznego.

Grzegorz Stec wypracował własną technikę malarstwa olejnego, która w przypadku czarnych obrazów polega na osiąganiu technicznych efektów zbliżonych do mezzotinty, zaś w przypadku barwnych płócien na spontanicznym, intuicyjnym tworzeniu podczas pierwszych gorących sesji, a potem mozolnym i perfekcyjnym dopracowywaniu detali. Zwraca uwagę zwłaszcza umiejętność tworzenia efektów świetlnych, które nadają obrazom duchowy wymiar. Czarne obrazy - najbardziej oryginalna część sztuki Steca - są często próbą wizualizacji czystego światła^[7].

Zobacz kolekcję cytatów z Grzegorza Steca w Wikicytatach

Wybrane wystawy indywidualne

• Klub Olimp, Kraków, 1979
• Galeria Mały Rynek, Kraków. 1985
• Emigrant’s Club, Sztokholm, Szwecja, 1986
• Galeria Inny Świat, Kraków, 1986
• Teatr Stary, Kraków, 1987
• Galeria Inny Świat, Kraków, 1988
• Galeria Inny Świat, Kraków, 1989
• Muzeum Śląskie, Katowice, 1989
• Stara Galeria, Kraków, 1991
• Galeria Profil, Poznań, 1992
• Teatr Witkacego, Zakopane, 1992
• Stara Galeria, Kraków, 1993
• Galeria Inny Świat, Kraków, 1993
• PAAS Gallery, Nowy Jork, 1995
• Dom Natana Spiry, Kraków, 1995
• Insights, The John G. Blank Center for the Art, Michigan City (z rzeźbiarzem Adamem Fedorowiczem), 1996
• Letters to the Mastres, 1112 Gallery, The Society for Arts, Chicago,1996
• Exodus or Carnival?, 1112 Gallery, The Society for Arts, Chicago, 1997
• Aqueducts of Dream, 1112 Gallery, The Society for Arts, Chicago, 1998
• Galeria Centrum, Nowohuckie Centrum Kultury Kraków, 2002
• Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź, 2005
• Akwedukty snów, Galeria Ermitaż, Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa, 2006
• Galleri Mitteleuropa, Sztokholm, 2007
• Galeria Kuriera Plus, Nowy Jork 2008
• Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej, Nowy Jork, 2008
• Fundacja Kościuszkowska, New York, 2009
• Oto – patrz Fryderyku (z Krzysztofem Izdebskim-Cruz i Marcinem Kołpanowiczem), Polska Filharmonia Bałtycka oraz Galeria Klucznik, 2010
• Centrum Sztuki Współczesnej, Kołobrzeg (z Marcinem Kołpanowiczem), 2010
• Pisane światłem, pisane mrokiem, Centrum Kultury Żydowskiej, Kraków, 2011
• Ciemne epifanie, Pałac Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, 2012
• Jest czerń tak przezroczysta..., Galeria Ars Nova w Łodzi, 2012
• Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2013
• Mairie de Saint-Ouen Marchefroy, Francja, 2013
• POSTkarnawał, Dwór Czeczów, Kraków, 2013
• W świetle, w ciemności, Centrum Kultury Żydowskiej, Kraków, 2014
• Wokół Antygony, Centrum Sztuki Współczesnej Solvay, Kraków, 2014
• In Licht und Finsternis, Instytut Polski w Lipsku, 2014
• Wokół masek i demonów, Jama Michalika, Kraków, 2015
• Melancholie und Maskerade, Galerie Abakus, Berlin (we współpracy z Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej i Instytutem Polskim w Berlinie), 2015^[8]
• Wóz krzyku, Pałac Sztuki, Kraków, 2015^[9]
• Melancholia i Maskarada II, Galeria Sztuki Współczesnej Dagma Art, Katowice 2015/2016^[10]
• Skazany na sztukę, Dworek Białoprądnicki, Kraków, 2017
• Malarstwo - retrospektywa. Wystawa jubileuszowa, Galeria Biała Nowohuckiego Centrum Kultury, Kraków, 2019
• Czarne obrazy - wystawa jubileuszowa, Galeria Pryzmat ZPAP, Kraków, 2019
• 40 na 40 - wystawa jubileuszowa, Bator Art Gallery, Szczyrk, 2019
• Anhedonia. Malarstwo - Galeria Teatru Witkacego, Zakopane, 2020
• Głód, Centrum Promocji Kultury Dzielnicy Praga-Południe, Warszawa^[11]

Tomiki poetyckie

• Nikt tu nie szuka odpowiedzi, Kraków 1999, ISBN 83-87694-98-3.
• Melencolia, Kraków 2007, ISBN 978-83-902110-9-1.

Opinie na temat twórczości

• Imponująca ilościowo, zadziwiająca maestrią, ujmująca płodozmianem twórczość malarska Grzegorza Steca stawia artystę w rzędzie tych, którym dedykował swoje monumentalne dzieła i bezpretensjonalne prace. Dziś trudno byłoby wymienić na palcach jednej ręki polskich twórców tak oryginalnych, rozpoznawalnych, jak to się dzisiaj mówi – to jednak określenie zbyt słabe. Eschatologia i kolorystyczna euforia w jednym – jakie to trudne, wydawałoby się: nieosiągalne. Idealna gładkość powierzchni i szaleństwo najdrobniejszych punkcików tworzących niezmierny ruch w tym ogólnym spokoju – także w jednym. To, co wydaje się niemożliwe do pogodzenia w harmonijnym dziele sztuki, Stec osiąga, jak się wydaje, z łatwością. Lekkość, której niezbite istnienie może być powodem koleżeńskiej zawiści, tylko, niczym pyłek, pokrywa ważkie zagadnienia z pogranicza filozofii, historii i psychologii społecznej; a wszystko to wiruje w pracowni poszukiwacza właściwego światła^[12].
• „W świetle, w ciemności” – to wystawa malarstwa Grzegorza Steca, która przekonuje, że znakomity autor tworzonego od lat cyklu światłocieniowych rozgrywek, inspirowanego twórczością dawnych mistrzów i podbitego poezją, uwierzył we własne możliwości jako kolorysta. Siłę "Przemarszu jesieni" (2012) podkreśla żywiołowo z pozoru, odważnie zapewne, a celnie z całą pewnością wprowadzony kolor. Zdecydowana forma, otwarta kompozycja z zawęźlającymi się elementami znaczeń budzą skojarzenia z decydującymi momentami walki z samym sobą w otwartej przestrzeni. Wyszukane błękity, żółcienie złote, nakładane pastoso oraz coraz bardziej płomieniste czerwienie to popis ujarzmiania kontrastowych zestawień. (…) Taką dojrzałość osiągają nieliczni twórcy – a w przypadku mistrza Steca jest ona raz na zawsze legitymizowana "Pracownią jesienną" z 2014 roku.”^[13]

• „I najnowsze obrazy artysty. Kolor! Laserunki tworzą głębię kolorystyczną, a impasta przydają świetlistości. Trzeba być mistrzem, żeby wiedzieć, w którym miejscu je położyć, żeby zagrały. Tu grają. Talent artysty w zenicie. Należy ostrzec: te malarskie wizje to świat szalony, bez dystansu, bez półuśmiechu. Rozmach proroka, szczegóły Apokalipsy.”^[14]

• „W zasadzie z przywiezionych przez artystę prac dałoby się zbudować kilka osobnych wystaw. Na szczęście dla nowojorskich miłośników sztuki (…) można było w całej rozpiętości zobaczyć to, z czym i w jaki sposób zmaga się Stec w swojej pracy twórczej. (…) Każda z tych dramatycznych, niemalże barokowych kompozycji otwiera przed oglądającym co najmniej dwie możliwości interpretacyjne: oglądana z oddali wydaje się być dopełnioną alegorią, podaną widzowi w zamkniętym kształcie, silnie oddziałującą na emocje odbiorcy.”^[15]

• „Malarstwo Steca podejmuje zadanie maksymalne: ogarnąć oba bieguny, dotrzeć do granic doświadczenia zarówno rzeczywistości, jak i czystego znaku. (…) Technika jego malarstwa jest oszałamiająca. Kompozycje od najprostszych, jednoprzedmiotowych – po skomplikowane układy form, kojarzących się z bitwami, burzami, piekłem i szaleństwem.”^[16]

• „Każdy, kto po raz pierwszy zetknie się z czarnymi obrazami Grzegorza Steca zastanawia się, jaką techniką zostały wykonane. Mezzotinta? Litografia? Ossasepia? […] Olśniewające bogactwem efektów mimo tak zawężonych środków warsztatowych. Zaskakujące różnorodnością faktur malarskich, od napylonego, zamglonego sfumato, po drapieżne kontrastowe światłocienie. Technika ta pozwala na wielką swobodę kreacji i jest nieprzyzwoicie efektowna.”^[17]

• „Gdyby duch czasów, wiedziony naturalną potrzebą homeostazy, chciał ustanowić przeciwwagę dla twórczości Neue Wilde, powinien by z miejsca pomyśleć o obrazach Steca.”^[18]

Bibliografia (wybór)

• Grzegorz Stec. Malarstwo – Paintings. Czterdziestolecie - A 40-year Perspective, autorka albumu: Gabriela Matuszek-Stec, Kraków 2019, ss. 320 (ISBN 978-83-953718-0-6).
• Marek Sołtysik, Na szlaku mocnych wystaw, „Kraków” 2015 nr 1, s. 92.
• Spontaniczność, precyzja i energia światła. Z Grzegorzem Stecem rozmawia Michalina Domoń, „Artysta i Sztuka” 2013 nr 9, s. 80-91.
• Marek Sołtysik, Światło, które odgania sępy, „Kraków” nr 3, s. 93.
• Wojciech Ligęza, Cztery sale: korowód, „Kraków” nr 3, s. 92.
• Marek Sołtysik, Światło, które odgania sępy, „Kraków” 2011 nr 11-12 (listopad – grudzień), s. 93.
• Gabriela Matuszek, Akwedukty intrygujących metafor. O malarstwie Grzegorza Steca, „Kraków” „Kraków” 2010 nr 4.
• Izabela Joanna Bożek, Zagadka, żywioł i poezja, „Kurier Plus” Nowy Jork, 10 maja 2008
• Czesław Karkowski, Efektowne obraz Grzegorza Steca, „Przegląd Polski”, Nowy Jork, 9 maja 2008
• Tadeusz Nyczek, Katalog wystawy Grzegorz Stec, Akwedukty snów / Aqueducts of Dreams, Muzeum Łazienki Królewskim w Warszawie, Galeria Ermitaż, 2006
• Marcin Kołpanowicz, Grzegorz Stec, jest czerń… Katalog wystawy w Galerii Centrum, Kraków 2002.
• Anna Bugajska, Historie z wyobraźni. Wystawa malarstwa Grzegorza Steca, „Gazeta Wyborcza” Kraków, 24 maja 2002 r.
• Marcin Kołpanowicz, Katalog wystawy w Galerii Centrum w Krakowie, 2002
• Ewa Krasoń, Akwedukty snu, nowe obrazy Grzegorza Steca w Galerii Towarzystwa Sztuki, „Monitor”, dodatek kulturalny do „Dziennika Związkowego”, Chicago, styczeń 1999.
• Wanda Pietrzyk-Małysa, Exodus czy karnawał? Panoramiczne malarstwo Grzegorza Steca,
• „Kalejdoskop Tygodnia”, Magazyn Kulturalny „Dziennika Związkowego”, Chicago, 22 maja 1997 (nr 20).
• Ewa Krasoń, Malarstwo i poezja Grzegorza Steca, „Kalejdoskop Tygodnia”, Magazyn Kulturalny „Dziennika Związkowego”, Chicago, 31 maja 1996 (nr 5).
• Grzegorz Niziołek, Katalog wystawy w Galerii Jatki, Nowy Targ, 1992
• Tadeusz Nyczek, Program Galerii. „Inny Świat”, lipiec 1988
• Marta Fita, Program Galerii, „Inny Świat”, lipiec 1988
• Maciej Szybist, „Kuszenie św. Mahlera”. Program wystawy w Teatrze Starym, Kraków, kwiecień 1987
• Roman Świątek, Program wystawy w Teatrze Starym, Kraków, kwiecień 1987
• Tadeusz Nyczek, Katalog wystawy w Galerii Mały Rynek, Kraków 1985

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Grzegorz Stec w culture.pl
• krakow.pl Grzegorz Stec
• artinfo
• http://www.radiokrakow.pl/audycje/kolo-kultury-kultura-w-malopolsce/niezwykly-swiat-grzegorza-steca/
• Rozmowa Marka Sołtysika z Grzegorzem Stecem: https://www.youtube.com/watch?v=b6if-jkhaW8&feature=youtu.be
• Wystawa jubileuszowa: https://www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=5XxdwOrs_pA
• https://audycje.tokfm.pl/podcast/74728,Grzegorz-Stec-opowiada-o-glownych-motywach-swojego-malarstwa-Wystawa-jubileuszowa-w-NCK-u-w-Krakowie
• Polnische Kultur Berlin - Wystawa w Berlinie. berlin.polnischekultur.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-24)].
• Beata Anna Symołon o Stec
• Wywiad z artystą: http://www.radiokrakow.pl/audycje/kolo-kultury-kultura-w-malopolsce/woz-krzyku-grzegorza-steca-czyli-europa-ad-2015/
• Rozmowa E. Wojnarowskiej z G. Stecem w Księgarni Matras: https://www.youtube.com/watch?v=nAzRT2uPoso
• Nowojorscy krytycy i odbiorcy o sztuce Steca: https://www.youtube.com/watch?v=AxxccnZGvP4
• Wystawa w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku: https://www.youtube.com/watch?v=t0QqK0-21YM
• Wieczór autorski w Centrum Kultury Żydowskiej: https://www.youtube.com/watch?v=31GcvVukkvk
• Wóz Krzyku - mroczne obrazy Steca - film https://www.youtube.com/watch?v=Try43dVXTcI
• Anhedonia - Teatr Witkacego https://www.youtube.com/watch?v=PPanUofkDWY