Golteria rozesłana
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | wrzosowce | ||
Rodzina | wrzosowate | ||
Rodzaj | golteria | ||
Gatunek | golteria rozesłana | ||
Nazwa systematyczna | |||
Gaultheria procumbens L. Sp. Pl. 1: 395. 1753 | |||
|
Golteria rozesłana, gaulteria rozesłana, starzęśla rozesłana (Gaultheria procumbens L.) – gatunek rośliny okrywowej[3] z rodziny wrzosowatych.
Występowanie
Występuje na wschodzie Ameryki Północnej.
Morfologia
- Pokrój
- Wiecznie zielona krzewinka o pokroju płożącym, do 15 cm wysokości.
- Liść
- Eliptyczny, ząbkowany, od strony wierzchniej błyszczący. Liście skupione są na końcach gałązek.
- Kwiaty
- Dzbankowate[3], skupione pojedynczo lub w skąpokwiatowych gronach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
- Owoce
- Okrągła torebka o średnicy od 8 do 15 mm, koloru różowego.
Zastosowanie
- Roślina lecznicza dostarczająca olejków eterycznych, w handlu znanych pod nazwą "wintergreen oil". Pozyskuje się go w procesie destylacji. Używany jako środek przeciwbólowy, przeciwzapalny, antyseptyczny i moczopędny[4]. Wykorzystywane są również w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym[5].
- Jest uprawiana jako roślina ozdobna.
Uprawa
Optymalnym stanowiskiem dla golterii rozesłanej jest gleba umiarkowanie wilgotna, lekka, przepuszczalna i bogata w próchnicę o kwaśnym pH (3,5 - 4,2)[6].
Stanowisko półcieniste. Jest odporna na mrozy.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
- ↑ a b JadwigaJ. Waźbińska JadwigaJ., BeataB. Płoszaj BeataB., Golteria Rozesłana (Gaultheria Procumbens L.) jako alternatywna krzewinka okrywowa, 2007 .
- ↑ AnnaA. Kwiatkowska AnnaA., AgnieszkaA. Mielczarek AgnieszkaA., TomaszT. Gajewski TomaszT., Wykorzystanie olejków eterycznych w środkach do higieny jamy ustnej, „Nowa Stomatologia” (3/2017), 2017, s. 148-155 .
- ↑ PliszkaP. B PliszkaP., WazbinskaW. J. WazbinskaW., Huszcza-CiolkowskaH.C. G. Huszcza-CiolkowskaH.C., Związki polifenolowe i biopierwiastki w owocach golterii rozesłanej [Gaultheria procumbens L.] zbieranej w różnych terminach dojrzałosci, „Biuletyn Magnezologiczny”, 2009 .
- ↑ AgnieszkaA. Lach AgnieszkaA., Golteria rozesłana - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie [online], Poradnik Ogrodniczy [dostęp 2019-01-29] .
Bibliografia
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- Britannica: plant/teaberry
- Catalana: 0151369
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 132917
- EoL: 582117
- Flora of North America: 220005469
- GBIF: 2882753
- identyfikator iNaturalist: 62376
- IPNI: 330655-1
- ITIS: 23657
- NCBI: 157519
- Plant Finder: 279938
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2817983
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:330655-1
- Tela Botanica: 29442
- identyfikator Tropicos: 12300028
- USDA PLANTS: GAPR2