Fujarka

Ten artykuł dotyczy polskiego ludowego instrumentu. Zobacz też: inne znaczenia słowa „fujara”.
fujarki (fujary) z warszawskiej wystawy muzycznej w 1888 r.

Fujarka[1], fujara[2] (gwarowo[3]: fulara, fuira, fujera; inne staropolskie nazwy to: dudka, dutka, piszczałka) – ludowy instrument muzyczny z grupy aerofonów, fujarki były wykonywane z kory wierzby lub łoziny (salix cinerea)[2] i należą do najstarszych instrumentów muzycznych.

Spotykane są różne wersje, m.in. „z otworami bocznymi lub bez otworów”[1]. Ta druga wersja może być podobna do skandynawskiego „fletu z wierzby” (ang. willow flute).

Tradycyjne dawne wiejskie fujary czy fujarki robione były wyłącznie z wierzby[4], na wiosnę, gdy kora wierzbowa była świeża i elastyczna „uliniano”[2] paski tejże kory, rolowano je („kręcono”)[2], by uzyskać dłuższą lub krótszą tubkę rezonansową, następnie tworzono rodzaj wierzbowego ustnika „buczkę”.

Cytat z tłumaczenia z roku 1774 księdza Ignacego Nagurczewskiego Bukolików Wergiliusza[2]:

Zacznij fujaro moja, zacznij śpiewać ze mną,
Którą się sławi Menal,
zacznij pieśń przyjemną.

Muzycy wykorzystujący muzykę fujarową (fujarkową)

  • Anna Maria Jopek[5]
  • Gribojedow[6]
  • Jennifer Lopez[potrzebny przypis]
  • Joszko Broda
  • Maleo Reggae Rockers[7]
  • Trebunie Tutki[8]
  • Golec uOrkiestra

Współcześnie spotykane modyfikacje

  • fujara bezotworowa[8]
  • fujara postna
  • fujara sałaśnikowa[7]
  • fujara słacka[6]
  • fujara wielkopostna[9]

Zobacz też

Zobacz hasło fujarka w Wikisłowniku
  • Przyjaciel wesołego diabła – film z tytułowym bohaterem o imieniu Piszczałka
  • żalejka
  • piszczałka karpacka

Przypisy

  1. ↑ a b Encyklopedia popularna PWN, Litery D-H, t. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN & Świat Książki, Warszawa, 1997.
  2. ↑ a b c d e Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce. T. 2, s 27 oraz strona 28, Warszawa, 1909.
  3. ↑ Słownik gwar polskich, t. 2, s. 33, Jan Karłowicz, Kraków, 1901.
  4. ↑ Nicole Marzac, Ethnomusicology... 1977, t. 21, nr 3, s. 397-413.
  5. ↑ Anna Maria Jopek – „Jasnosłyszenie”, Onet.pl, 1999.
  6. ↑ a b Gribojedow: Oficjalna strona zespołu.
  7. ↑ a b www.discogs.com:, Maleo Reggae Rockers, Za-Zu-Zi.
  8. ↑ a b Trebunie-tutki Góralsko siła.
  9. ↑ Galeria współczesnych ludowych instrumentów dętych.

Linki zewnętrzne

  • Nowoczesna polska fujarka góralska, gra Krzeptowski podczas koncertu symfonicznego i góralskiego „The Pride of Poland” w Toronto (Foto: Robert Rozowski).
  • Piszczałki (fujarki) z polskich kolekcji muzealnych prezentowane na portalu Polskie ludowe instrumenty muzyczne
  • LCCN: sh85102357
  • NKC: ph536913
  • J9U: 987007550917705171