Franciszek I Sforza

Franciszek I Sforza

książę Mediolanu
Okres	od 25 marca 1450 do 8 marca 1466
Poprzednik	Republika Ambrozjańska
Następca	Galeazzo Maria Sforza
Dane biograficzne
Dynastia	Sforzowie
Data urodzenia	23 lipca 1401
Data śmierci	8 marca 1466
Ojciec	Muzio Attendolo Sforza
Matka	Lucia Torsano
Żona	Bianka Maria Visconti
Dzieci	Galeazzo Maria, Hipolita Maria, Filip Maria, Sforza Maria, Ludwik, Elżbieta Maria, Ascanio, Oktawian Maria
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek I Sforza, Francesco I Sforza (ur. 23 lipca 1401, zm. 8 marca 1466) – książę Mediolanu w latach 1450-1466, pierwszy władca z dynastii Sforzów, gonfaloniere papieski^[1].

Był jednym z siedmiu nieślubnych dzieci Muzia Attendolo Sforzy, założyciela rodziny Sforzów i Lucii Torsano. Podobnie jak ojciec w początkach kariery był kondotierem. Drogą mariaży doszedł do znaczenia i bogactwa.

Władza

W roku 1427 Francesco Sforza zaofiarował usługi kondotierskie ostatniemu przedstawicielowi panującej w Mediolanie rodziny Viscontich, Filippowi Marii Viscontiemu. Księstwo Mediolanu znajdowało się wówczas w sytuacji zagrożenia ze strony Republiki Weneckiej, Państwa Kościelnego i Florencji. Sprawę komplikował brak męskiego potomka, który mógłby objąć panowanie w obrębie dotychczasowego rodu. Francesco wykorzystał fakt ciągłych klęsk Viscontiego i w obliczu bezpośredniego zagrożenia Mediolanu oznajmił gotowość obrony miasta, pod warunkiem oddania mu za żonę córki księcia Mediolanu – Bianki Marii^[2].

Ślub per procura odbył się w roku 1431, z zastrzeżeniem, że małżeństwo zostanie skonsumowane, dopiero gdy małżonka przyjmie atencję męża. Gdy stosunki Viscontiego z sąsiadami zaczęły układać się pomyślniej, Sforza został usunięty z miasta w 1433 roku. Wstąpił wtedy na służbę Wenecjan i zaatakował Księstwo Mediolanu. Przestraszony Visconti zgodził się w roku 1441 na konsumpcję małżeństwa^[3].

Potomstwo

Franciszek i Bianka Maria mieli ośmioro dzieci:

• Galeazza Marię (1444-1476), księcia Mediolanu
• Hippolitę Marię (1446-1488), żonę Alfonsa II, króla Neapolu
• Filipa Marię (1445-1492), hrabiego Korsyki i Pawii
• Sforzę Marię (1449-1479), księcia Bari
• Ludwika, nazywanego il Moro (1452-1508), księcia Mediolanu
• Elżbietę Marię (1453-1472), żonę Wilhelma VIII, markiza Montferrat
• Ascanio Marię (1455-1505), biskupa Pawii, Cremony i Pesaro
• Oktawiana Marię (1458-1477), hrabiego Lugano

Filippo Visconti zmarł w roku 1447. W tym czasie Francesco Sforza przebywał w Marche. 14 sierpnia 1447 roku w Mediolanie proklamowano Republikę Ambrozjańską, jednak po początkowym poparciu, mediolańczycy szybko rozczarowali się do tej formy ustroju. Spowodowały to: brak podstawowych środków utrzymania, nieudolne rządy, korupcja, ciągłe zamieszki. 23 lutego 1450 roku szlachta oficjalnie przekazała władzę nad Mediolanem Sforzy, który od dłuższego czasu przebywał z wojskiem w pobliżu. 27 lutego Francesco wkroczył na czele swoich oddziałów do miasta^[4].

Księstwo

W czasie szesnastoletniego panowania Sforza prowadził pokojową politykę. Jego rządy charakteryzował długotrwały pokój i ciągły wzrost dobrobytu. Jego czasowe zatargi, głównie z papieżem, nie prowadziły do konfliktów zbrojnych^[4].

Kultura

W zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie znajduje się egzemplarz Sforziady, drukowanej książki z końca XV poświęconej Franciszkowi, a zamówionej przez jego syna, Ludwika^[5]. W dziele zamieszczona jest kolorowa miniatura autorstwa Giovanniego Pietro Birago, przedstawiająca Franciszka^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Chłędowski: Dwór w Ferrarze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958.brak strony w książce
• Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. ISBN 83-01-03664-8.brak strony w książce
• Miles J. Unger: Magnifico: The Brilliant Life and Violent Times of Lorenzo de’ Medici. New York: Simon&Schuster, 2008. ISBN 978-0-7432-5434-2.
• Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Biblioteka Narodowa, Warszawa. ISBN 83-7009-433-3.