Eustachy Chmielewski

Eustachy Chmielewski, 1943

Data i miejsce urodzenia

20 września 1900
Wyżnica

Data i miejsce śmierci

11 marca 1977
Warszawa

Narodowość

polska

Alma mater

Politechnika Lwowska

Wpływy

późny historyzm, modernizm

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Wybrane realizacje architektoniczne

Eustachy Antoni Feliks Chmielewski h. Jastrzębiec (ur. 20 września 1900 w Wyżnicy, zm. 11 marca 1977 w Warszawie) – polski inżynier architekt późnego historyzmu i modernizmu, projektant^[1]. Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP).

Życiorys

Młodość

Urodził się w rodzinie szlacheckiej pieczętującej się herbem Jastrzębiec w Wyżnicy nad Czeremoszem (obecna Ukraina) jako syn Erazma Chmielewskiego – delegata Towarzystwa Oficjalistów Prywatnych (w 1908) i członka Galicyjskiego Towarzystwa Łowieckiego (w 1914) oraz Marii z Szemelowskich. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Kamionce Strumiłowej (w 1918). W 1919 został internowany przez Ukraińców. W latach 1919–1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej, na którym w 1924 roku obronił tytuł zawodowy magistra inżyniera architekta^[2].

Działalność zawodowa

Po ukończeniu studiów pracował w Urzędzie Województwa Śląskiego, później kierował oddziałem budowlanym Urzędu Województwa Poznańskiego. Był członkiem zarządu Rodziny Urzędniczej w Poznaniu. Przed wybuchem II wojny światowej piastował stanowisko Dyrektora Departamentu Budownictwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W związku z wybuchem wojny wraz z innymi wysokimi urzędnikami administracji państwowej opuścił kraj i udał się w kierunku Rumunii. Po dotarciu do Łucka, podjął decyzję o powrocie. Po zakończeniu kampanii wrześniowej wrócił do okupowanej Warszawy. Od 1941 do 1948 mieszkał w Lipnicy Dolnej na Podkarpaciu – w majątku żony, a następnie na Żoliborzu. Pracował w Jaśle, Rzeszowie, Katowicach (biuro architektoniczne Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, radca budowlany), Poznaniu i Warszawie. Od 1948 roku jako wysoki urzędnik administracji publicznej pracował w Ministerstwie Odbudowy, przemianowanym po 1949 roku na Ministerstwo Budownictwa.

Jako członek SARP działał w Katowicach (1925–1929), Poznaniu (1930–1939), gdzie pełnił funkcję wiceprezesa Poznańskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich i w Warszawie od 1953 do śmierci.

Życie prywatne

Mąż Anny ze Ścibor-Rylskich Chmielewskiej h. Ostoja^[3] (1912–1964) – ostatniej właścicielki ziemskiej w Lipnicy Dolnej koło Jasła. Jego synami są: prof. dr hab. inż. arch. Jan Maciej Chmielewski (ur. 1941) – architekt, planista, urbanista i wykładowca oraz prof. dr hab. Marek Cyprian Chmielewski (ur. 1942) – chemik i wykładowca, były wiceprezes PAN.

Wraz z żoną spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 174-4-32)^[4].

Dorobek architektoniczny

Autor licznych projektów architektonicznych, głównie z okresu modernizmu. Projektował zarówno budynki mieszkalne, użyteczności publicznej, jak i obiekty sakralne. Prekursor polskiego budownictwa wielokondygnacyjnego.

Wybrane projekty i realizacje

Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Pszczynie (projekt wraz z Wojciechem Soboniem, 1925 – niezrealizowany)
Dom profesorów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach, zrealizowany 1931,
Zespół domów przy ul. Promienistej w Poznaniu, zrealizowane 1937–1939,
Kościół Imienia Maryi w Bączalu Dolnym (dwa projekty, lata 1941–1947), zrealizowany 1957–1959,
Szkoła Podstawowa w Lipnicy Dolnej (projekt w 1945), gruntownie przebudowana w latach 70. i 90. XX wieku,

Ordery i odznaczenia

Srebrny Krzyż Zasługi (15 lipca 1955)^[5]
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[6]

Przypisy

↑ Projektanci. www.pamiecmiasta.pl. [dostęp 2015-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-15)].
↑ Eustachy Chmielewski. www.pamiecmiasta.pl. [dostęp 2015-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-26)].
↑ Wirtualne Jasło – portal powiatu jasielskiego. www.wirtualnejaslo.pl. [dostęp 2015-09-20].
↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF SZEJNA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2015-09-20] .
↑ M.P. z 1956 r. nr 2, poz. 16 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego”.
↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 38. [dostęp 2021-07-05].

Bibliografia

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 38. [dostęp 2021-07-05].
Atlas architektury Poznania, JanuszJ. Pazder (red.), AleksandraA. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 242, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366 .
http://bryla.gazetadom.pl/bryla/1,85299,7473688,Niebotyki__amerykanska_dzielnica_Polski.html
http://regionalna.dzs.pl/architektura-/katowice-miedzywojenne/
http://forum.gkw.katowice.pl/viewtopic.php?t=1238