Emeryk August Hutten-Czapski

Ten artykuł dotyczy polityka, dyplomaty i wojskowego. Zobacz też: Emeryk Hutten-Czapski – numizmatyk i kolekcjoner.

Emeryk August Hutten-Czapski

Emeryk August Hutten-Czapski (1978)
Odmiana hrabiowska herbu Leliwa nadana rodowi Hutten-Czapskich
Hrabia
Rodzina	Hutten-Czapscy
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1897 Stańków koło Mińska Litewskiego
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 1979 Rzym
Ojciec	Karol Hutten-Czapski (1860–1904)
Matka	Maria Leontyna Pusłowska (1870–1965)
Rodzeństwo	Fabianna (1895–1974), Elżbieta (1896–1930), Wojciech (1899–po 17.09.1939)[1]
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Emeryk August Hutten-Czapski

Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1897 Stańków
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 1979 Rzym
Poseł IV kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 8 września 1935 do 13 października 1938
Przynależność polityczna	Koło Emigracyjno-Kolonialne
Multimedia w Wikimedia Commons

Emeryk August Wojciech Hutten-Czapski herbu Leliwa (ur. 21 sierpnia 1897 w Stańkawie k. Mińska Litewskiego, zm. 31 stycznia 1979 w Rzymie) – polski hrabia i polityk, dyplomata i wojskowy, baliw polskiej prowincji Zakonu Maltańskiego.

Życiorys

Emeryk August był synem ziemianina z Mińszczyzny, prezydenta miasta Mińska Litewskiego, Karola Czapskiego i Marii Leontyny z Pusłowskich. Był wnukiem kolekcjonera Emeryka Hutten-Czapskiego, kuzynem Józefa i Marii Czapskich. W wieku lat siedmiu utracił ojca. Nauki pobierał w internacie benedyktynów w Ettal w Bawarii i na wydziale prawa uniwersytetu w Petersburgu. W czasie wojny bolszewickiej lat 1919–1921 pracował w Misji Żywnościowej im. Hoovera, potem jako delegat Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych przy Dowództwie 4 Armii generała Skierskiego. Traktat ryski (1921) przyniósł utratę większości rodzinnych majątków, które znalazły się na terenie sowieckiej Białorusi i Czapski (w 1922 adoptowany przez bezdzietnego Bogdana Czapskiego) wstąpił do polskiej służby państwowej, działając także w prywatnych organizacjach, m.in. jako:

Okres II Rzeczypospolitej

• starosta w Stołpcach (1921–1923),
• prezes Powiatowego Związku Ziemian pow. słonimskiego (1925–1931),
• radca Wileńskiej Izby Rolniczej (1933–1939),
• poseł z województwa nowogródzkiego na Sejm III i IV kadencji (wybierany w wyborach w 1930 i 1935), gdzie pracował w komisjach budżetowej, oświatowej i spraw zagranicznych i jako prezes sejmowo-senackiej komisji leśnej (podczas III kadencji reprezentował Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, a podczas IV kadencji początkowo Koło Rolników Sejmu i Senatu, a od 1937 Koło Emigracyjno-Kolonialne).

Druga wojna światowa

• delegat PCK we Francji (1939–1940),
• delegat Dyrektora Biur Polskich (rodzaj ambasady) w Afryce Północnej (1941–1943),
• konsul generalny RP w Afryce Północnej (1943),
• kierownik Wydziału Uchodźczego w emigracyjnym MSZ w Londynie (1944),
• doradca polityczny w randze podpułkownika w Polskiej Misji Wojskowej przy Naczelnym Dowództwie Alianckich Sił Ekspedycyjnych. Jako taki przekroczył Ren wraz z 1 Dywizją Pancerną gen. Stanisława Maczka, i odkrył w Norymberdze skradziony przez hitlerowców ołtarz Wita Stwosza z Krakowa.

Na emigracji

• referent Rządu RP na wygnaniu w sprawach polskich więźniów obozów KZ Oberlangen, Mauthausen, Gusen i Dachau,
• przedstawiciel II Korpusu Polskiego przy Allied High Commission we Włoszech,
• Przeor (Baliw) polskich rycerzy maltańskich, prezes Związku Kawalerów Maltańskich w Polsce (1946–1975), kanclerz światowej organizacji Zakonu Maltańskiego,
• inicjator zbiórki pieniężnej na cele odbudowy zamku warszawskiego (1972),
• delegat Związku Rodziny Czapskich do spraw Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie (1962–1970). Jako taki przekazał muzeum cenne egzemplarze rycin i starodruków polskich,
• w latach 1968–1979 prezes Fundacji Rzymskiej im. Margrabiny J. S. Umiastowskiej (jego sekretarzem był wówczas Adam Broż^[2]),
• jeden z inicjatorów powstania Cmentarza Polskiego w Rzymie, na którym spoczywa wraz z matką (zm. 1965).

Rodziny nie założył. Według relacji Jerzego Vetulaniego Hutten-Czapski był osobą homoseksualną^[3].

Najważniejsze odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1944)^[4][5],
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami^[5],
• Krzyż Walecznych (1944)^[5],
• Wielki Oficer Orderu Korony Włoch^[5],
• Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej^[5],
• Oficer Orderu Kolonialnego Gwiazdy Włoch^[5],
• Kawaler Honoru i Dewocji Zakonu Maltańskiego (1933)^[6]
• Baliw Krzyża Wielkiego Honoru i Dewocji Zakonu Maltańskiego (1946)^[5][6],
• Baliw Krzyża Wielkiego Posłuszeństwa Zakonu Maltańskiego (1968)^[6],
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (Stolica Apostolska, 1978)^[7].

Zobacz też

• Czapscy herbu Leliwa

Przypisy

Bibliografia

• Emeryk Hutten-Czapski 1897–1979 (praca zbiorowa), Londyn 1986
• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej

Linki zewnętrzne

• Emeryk Hutten-Czapski jr. Życiorys. czapscy.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-13)].