Egzulant

Egzulant, eksulant (od łac. exsulans, exsulantis - wygnaniec) – szlachcic, który opuścił swój majątek po utracie przez Rzeczpospolitą terenów, na których on się znajdował, na rzecz Rosji lub Imperium Osmańskiego, uchodząc w nowe granice państwa. Szlachta ta zachowała pełnię praw politycznych. Zbierały się sejmiki utraconych ziem, wybierano posłów na Sejm oraz nadawano urzędy związane z województwami, które nie wchodziły już w skład Rzeczypospolitej.

Egzulanci otrzymywali od króla nadania jako odszkodowanie za dobra utracone w wyniku wojen, których to rekompensat szlachta ta natarczywie się dopraszała. W XVII w. miała ona duży wpływ na stosunki polsko-rosyjskie: protestowała przeciwko ratyfikacji traktatu z Moskwą i działała na rzecz odzyskania swoich ziem, pogłębiając tym kłopoty polityczne państwa.

Nadaniami dla egzulantów zajmowały się sejmy jeszcze pod koniec istnienia państwa[1]. Jako grupa istnieli aż do upadku Rzeczypospolitej.

Przypisy

  1. ↑ przykład Przełom, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 144 .

Bibliografia

  • egzulant. Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).
  • Wygnańcy ze Wschodu. Egzulanci w Rzeczypospolitej w ostatnich latach panowania Jana Kazimierza i za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).
  • Co z tym Smoleńskiem?. Focus. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).
  • Cele wojny z Turcją i strategia ich realizacji – część I. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).