Cykloalkany
Cykloalkany – grupa organicznych związków chemicznych zbudowanych z nasyconego łańcucha węglowodorowego tworzącego pierścień. Mogą zawierać łańcuchy boczne. Należą do grupy węglowodorów alicyklicznych[1].
Cykloalkany posiadają podobne własności chemiczne do alkanów niecyklicznych, z wyjątkiem cyklopropanu i cyklobutanu, które ze względu na silne naprężenia kątowe wiązań chemicznych węgiel-węgiel łatwo ulegają rozkładowi z wytworzeniem odpowiednich rodników. Cyklopropan i cyklobutan nie występują naturalnie. Pozostałe cykloalkany występują w produktach rafinacji ropy naftowej, zwłaszcza w benzynie ekstrakcyjnej i eterze naftowym. Czysty cykloheksan jest czasami stosowany jako rozpuszczalnik.
Ogólny wzór sumaryczny cykloalkanów niepodstawionych: CnH2n.
| Pierwsze 4 związki w szeregu homologicznym cykloalkanów | ||||
|---|---|---|---|---|
| C3 | Cyklopropan |  | Ttop. = −127 °C | Twrz. = −34,5 °C |
| C4 | Cyklobutan |  | Ttop. = −80 °C | Twrz. = 11 °C |
| C5 | Cyklopentan |  | Ttop. = −94 °C | Twrz. = 49 °C |
| C6 | Cykloheksan |  | Ttop. = 6 °C | Twrz. = 81 °C |
Zobacz też
- alkeny
- alkiny
- cykloalkeny
- spirany
Przypisy
- ↑ Cycloalkanes, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.C01497, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
Kontrola autorytatywna (strukturalna klasa indywiduów chemicznych):
- Britannica: science/cycloalkane
- Universalis: cyclanes-et-cyclenes
- БРЭ: 4677016, 2252368
- NE.se: cykloalkaner, naftener
- SNL: naftener
- Catalana: 0090395
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 42765
