Cerkiew św. Paraskewy w Kniaziach

Cerkiew św. Paraskewy w Kniaziach
cerkiew parafialna
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Kniazie

Wyznanie

greckokatolickie

Kościół

Kościół greckokatolicki w Polsce

Wezwanie

św. Paraskewa

Historia
Data rozpoczęcia budowy

1798

Data zakończenia budowy

1806

Data poświęcenia

14.10.1806

Aktualne przeznaczenie

ruina

Dane świątyni
Architekt

Szymon Tarnawski

Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska
Mapa konturowa gminy Lubycza Królewska, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kniazie, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kniazie, cerkiew”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Kniazie, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kniazie, cerkiew”
Ziemia50°20′11,8″N 23°29′44,7″E/50,336611 23,495750
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Paraskewy w Kniaziach – cerkiew greckokatolicka znajdująca się w miejscowości Kniazie.

Murowana cerkiew pw. św. Paraskewy powstała w latach 1798–1806 z fundacji kniaziów lubyckich, potomków Wołochów Jakuba i Miczki, którzy w XV w. otrzymali od księcia Siemowita IV w tej wsi uprzywilejowane, dziedziczne kniaziostwo. Świątynia została wzniesiona na miejscu dawniejszej drewnianej, która stała na cmentarzu kniaziów. Dokument z 4 kwietnia 1798 głosił, iż uprzywilejowani Kniazie chcąc ku wiecznej Chwale Boga wymurować u siebie w Kniaztwie Lubickim Cerkiew na 1000 blizko Ludzi, obligują Pana Szymona Tarnawskiego architektę, żeby się tego Dzieła podjął. Architekt przedstawił ostatecznie projekt okrągłej cerkwi na planie krzyża o kubaturze 700 łokci 2 i wysokości 45,5 łokcia[1]. Do uroczystego poświęcenia świątyni doszło 14 października 1806[2].

  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Elewacja boczna
    Elewacja boczna

Nad drzwiami skarbca znajdowała się tablica z nazwiskami kniaziów – fundatorów: Bech, Deba, Feday, Jaceyko, Kiszczak, Kołodkiewicz, Kondratowicz, Kułajec, Łucieyko, Michałeyko, Onyszkiewicz, Putko, Pawliszcze, Putkiewicz, Rutko, Sapieha, Sawoyka, Właszinowski i Żarowski[2].

Cerkiew zdobiły polichromie autorstwa: Kunickiego, Skopowskiego wykonane w 1822 oraz artystów szkoły krakowskiej Monastyrskiego i Kopystańskiego namalowane w latach 60. XIX w.[3]. We wnętrzu znajdował się ikonostas z XVIII w. z obrazem Jezusa Chrystusa namalowanym we włoskim stylu[4] oraz ołtarze fundowane głównie przez Putkiewiczów, Putków, Łopuchów, Rałów[5]. Od 1916 w cerkwi znajdowały się relikwie św. Paraskewy przywiezione z Rzymu przez Kazimierza Lubeckiego z matką Pauliną[2].

Cerkiew została uszkodzona w wyniku ostrzału artyleryjskiego czasie II wojny światowej w 1941 i spalona w 1944[3]. Opuszczona, od tamtej pory ulegała dewastacji – zawaliła się kopuła i stropy. Obecnie świątynia jest w stanie ruiny[4].

  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Dzwonnica
    Dzwonnica

W pobliżu znajduje się murowana dzwonnica parawanowa i rozległy cmentarz, na którym zachowało się wiele pięknych nagrobków z warsztatów bruśnieńskich[2].

Przypisy

  1. ↑ K. Lubecki, Z historyi lubickiej Kraków 1918 [w:] Lubycza w dawnych opracowaniach historycznych, przedmowa, wybór tekstów i opracowanie Zdzisław Pizun, Lubycza Królewska 2013, s. 43 – 44.
  2. ↑ a b c d Tablica informacyjna przy cerkwi: Ruiny murowanej cerkwi greckokatolickiej pw. św. Paraskewii w Kniaziach (dawniej Lubyczy-Kniazie) koło Lubyczy Królewskiej (2014). [dostęp 2019-06-27].
  3. ↑ a b Tablica informacyjna przy cerkwi: Ukraińska greckokatolicka cerkiew pw. św. męczennicy Paraskewii we wsi Lubycza-Kniazie. [dostęp 2019-06-27].
  4. ↑ a b Marek Nasiadka, Paweł Wład: Lubycza Królewska: Kniazie. Ruiny cerkwi. Wydawnictwo Turystyczne Paweł Wład, Rzeszów 2015, s. 2. ISBN 978-83-61961-36-9.
  5. ↑ Lubycza-Kniazie. Przyczynki do historii wsi prawa wołoskiego w Galicji. Opracował dr Andrij Łuniw, [w:] Lubycza w dawnych opracowaniach historycznych, przedmowa, wybór tekstów i opracowanie Zdzisław Pizun, Lubycza Królewska 2013, s. 65.
  • p
  • d
  • e
Cerkwie w powiecie tomaszowskim