Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Wojkowej

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana
obecnie kościół św. św. Kosmy i Damiana
A-777 z dnia 05.09.1964[1]
kościół filialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Wojkowa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku

Wezwanie

Świętych Kosmy i Damiana

Historia
Data zakończenia budowy

1790 lub 1792

Aktualne przeznaczenie

zaadaptowana na kościół rzymskokatolicki

Poprzednie wyznanie

Kościół Greckokatolicki w Polsce

Dane świątyni
Świątynia
• materiał bud.


• drewno

Położenie na mapie gminy Muszyna
Mapa konturowa gminy Muszyna, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wojkowa, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wojkowa, cerkiew”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wojkowa, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wojkowa, cerkiew”
Ziemia49°20′39,4″N 20°59′44,1″E/49,344278 20,995583
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Wojkowej – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Wojkowej.

Po 1947 przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Obecnie użytkowana jako kościół filialny pod tym samym wezwaniem parafii św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku w dekanacie Krynica-Zdrój. Cerkiew wpisano na listę zabytków w 1964. Została włączona do małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

Cerkiew w Wojkowej istniała już pod koniec XVI wieku, jednak obecny budynek powstał w 1790 lub 1792 po tym, gdy pierwsza świątynia została doszczętnie zniszczona przez pożar. Po Akcji „Wisła” obiekt został przejęty przez kościół łaciński i od 1951 użytkowany jako kościół filialny. Remontowana na początku XX wieku, w latach 1967-1970 i w latach 90. Polichromię i ikonostas odnowiono w latach 1997-1998.

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Wojkowej jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Ponad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z drewnianym hełmem i kutym krzyżem. Podobne hełmy wznoszą się nad nawą i prezbiterium. Ściany wieży obite gontem a pozostałe szalowane poziomymi deskami. Okna w cerkwi są kwadratowe. Do prezbiterium dostawiona jest zakrystia, zaś samo pomieszczenie ołtarzowe zostało trójbocznie zamknięte. Pierwotnie cały obiekt był kryty gontem, obecnie dachy pokryte są blachą.

We wnętrzu zachował się ikonostas wykonany dla cerkwi w okresie jej wznoszenia, z którego usunięto królewskie wrota oraz drzwi diakońskie. W nawie znajduje się ikona Chrystusa Nauczającego, również z XVIII wieku oraz berło procesyjne z wieku XIX. Zachowała się również wykonana w 1938 tuż przed II wojną światową polichromia figuralno-ornamentalna ze scenami: Zmartwychwstania na namiotowej kopule nawy i Zwiastowania na stropie babińca.

Wokół cerkwi

Teren przycerkiewny jest ogrodzony niskim kamiennym murkiem. Poza nim stoi nowa drewniana dzwonnica słupowo-ramowa pokryta dachem gontowym i współczesnymi dzwonami poświęconymi św. Kindze, Agacie i Józefowi.

  • Wnętrze
    Wnętrze
  • Widok ogólny
    Widok ogólny
  • Cerkiew od strony zachodniej
    Cerkiew od strony zachodniej

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2017-06-19] .

Bibliografia

  • G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2
  • Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 115,116 ISBN 83-89188-08-2
  • Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, ss. 236,237 ISBN 978-83-60538-61-6

Linki zewnętrzne

  • Informacja o świątyni na stronie tarnowskiekoscioly.net
  • Informacja o cerkwi na portalu beskidsadecki.pl