Bratnia Pomoc

Bratnia Pomoc, pot. „Bratniak” − nazwa studenckich organizacji samopomocowych, tworzonych od połowy XIX wieku przy polskich uczelniach.

Historia

Pierwsza taka organizacja powstała w 1859 przy Uniwersytecie Jagiellońskim, później w 1861 na Politechnice Lwowskiej[1] lub w 1863[2], w 1889 przy Uniwersytecie Warszawskim. Organizacje te miały na celu m.in. rozdzielanie pomocy socjalnej dla niezamożnych studentów poprzez system pożyczek i stypendiów, prowadzenie tanich jadłodajni itp. Prowadziły też działalność oświatową wśród ludności miejskiej i chłopstwa, a także (w zaborze rosyjskim) walkę z rusyfikacją.

W okresie międzywojennym Bratniaki funkcjonowały na kilku uczelniach, m.in. na UJ i UW, a także na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Organizacje Bratniej Pomocy w znacznym stopniu (oprócz Uniwersytetu Jagiellońskiego) zdominowane zostały w tym okresie przez Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska. W czerwcu 1921 roku na Uniwersytecie Poznańskim doszło do połączenia Bratniej Pomocy z Samopomocą Akademicką[3].

Poza terenem kraju Polski Dom Akademicki „Bratniak” działał w latach 1921–1939 na polskim osiedlu Polenhof na terenie Wolnego Miasta Gdańska, służąc studentom Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig (późniejsza nazwa: Politechnika Gdańska).

Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej działały tajne uniwersytety, a w nich – także tajne organizacje Bratniej Pomocy studentów tych uczelni.

Odrodzone po wojnie, około roku 1949-1950 Bratniaki zostały upolitycznione, potem zlikwidowane i zastąpione Zrzeszeniem Studentów Polskich.

Tradycje Bratniaków odrodziły się po przekształceniach ustrojowych w 1989 roku.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Członkowie Bratniej Pomocy.

Galeria

  • Uroczystości bratniackie na UJ w maju 1947
    Uroczystości bratniackie na UJ w maju 1947
  • Zaświadczenie o przynależności do Bratniej Pomocy UJ z okresu tajnego nauczania podczas okupacji niemieckiej.
    Zaświadczenie o przynależności do Bratniej Pomocy UJ z okresu tajnego nauczania podczas okupacji niemieckiej.
  • Członkowie Bratniej Pomocy podczas zjadu w 1932 roku. Siedzą: 4-ty od lewej Stanisław Szczegodziński (prezes Bratniej Pomocy w Warszawie), Tadeusz Iskrzycki (Bratnia Pomoc UJ), Wanda Piłsudska (Wilno), Stefan Smolec (Bratnia Pomoc UJ), P. Kurzewski z M.W.R. i O.P., Wrona, Wnuk, Poryeko. Na dole Ignatczenko, Olszewski, Szcurowski. Stoją m. innymi: Edward Wawrzoń (Bratnia Pomoc UJ), Mieczysław Wojtaszewski (Bratnia Pomoc UJ), Kazimierz Soboń(Bratnia Pomoc UJ), Lichtenstein, Barnaś, Kur i inni.
    Członkowie Bratniej Pomocy podczas zjadu w 1932 roku. Siedzą: 4-ty od lewej Stanisław Szczegodziński (prezes Bratniej Pomocy w Warszawie), Tadeusz Iskrzycki (Bratnia Pomoc UJ), Wanda Piłsudska (Wilno), Stefan Smolec (Bratnia Pomoc UJ), P. Kurzewski z M.W.R. i O.P., Wrona, Wnuk, Poryeko. Na dole Ignatczenko, Olszewski, Szcurowski. Stoją m. innymi: Edward Wawrzoń (Bratnia Pomoc UJ), Mieczysław Wojtaszewski (Bratnia Pomoc UJ), Kazimierz Soboń(Bratnia Pomoc UJ), Lichtenstein, Barnaś, Kur i inni.
  • Dyplom Członka Honorowego Bratniej Pomocy Stud. U.J. dla Marszałka Józefa Piłsudskiego z 1932 roku.
    Dyplom Członka Honorowego Bratniej Pomocy Stud. U.J. dla Marszałka Józefa Piłsudskiego z 1932 roku.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki we Lwowie (wydana z powodu Zjazdu z dnia 12. lipca 1894 byłych słuchaczów Akademii technicznej, następnie Szkoły politechnicznej we Lwowie). Lwów: 1897, s. 3.
  2. ↑ Jubileusz „Bratniej Pomocy” we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 27, s. 15, 5 lipca 1913. 
  3. ↑ Bratnia Pomoc, „Dziennik Poznański” (nr 119), www.wbc.poznan.pl, 18 czerwca 1921, s. 3 [dostęp 2021-01-26]  (pol.).

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Bratnia Pomoc
  • Album – monografja 10-lecia istnienia Centrali Akademickich Bratnich Pomocy na uczelniach warszawskich (1921–1931) – publikacja z 1931 r. w wersji pdf
  • Bratnia Pomoc Akademicka im. św. Jana z Kęt
  • J.Włodarski, Zarys historii politechniki w Gdańsku do 1945 roku – historia „Bratniaka”