Bornit
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | Cu5FeS4 | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 3 | ||
Przełam | muszlowy albo nierówny | ||
Łupliwość | niewyraźna | ||
Układ krystalograficzny | rombowy[1] | ||
Gęstość minerału | 4,9 – 5,4 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | Na świeżym przełamie brązowa jednak szybko pojawiają się pstre naloty. Spotyka się minerał w barwie różowobrunatnej, czerwonej i miedzianej, często pokryty niebieskofioletowym nalotem. | ||
Rysa | szara do czarnej | ||
Połysk | metaliczny | ||
| |||
|
Bornit – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem rzadkim, rozpowszechnionym tylko w niektórych regionach Ziemi. Minerał hydrotermalnych żył kruszcowych, zwykle występuje w asocjacji z chalkopirytem jako produkt odmieszania roztworu stałego, z galeną, sfalerytem i pirytem. Znany z wielu złóż miedzi, powszechny szczególnie w strefie cementacyjnej złóż siarczków Cu. Pospolity w łupkach miedzionośnych cechsztynu, tu w asocjacji z tetraedrytem, chalkozynem, pirytem, kowelinem.
Nazwa pochodzi od nazwiska austriackiego mineraloga Ignaza von Borna (1742-1791)[2].
Charakterystyka
Właściwości
Niezmiernie rzadko tworzy kryształy izometryczne o postaci sześcianu, ośmiościanu, bądź ich kombinacji. Często jest zbliźniaczony. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, tworzy wpryśnięcia i impregnacje. Jest kruchy, nieprzezroczysty, wykazuje iryzację w odcieniach fioletowych, niebieskich, zielonych. W stanie świeżym podobny do pirytu i nikielinu.
Na świeżym przełamie wykazuje podobieństwo do pirotynu, a po pewnym czasie do kowelinu i chalkopirytu.
Występowanie
Miejsca występowania:
- Na świecie: USA – Montana, Connecticut, Kalifornia, Karolina Południowa, Wirginia; Kanada, Namibia, Kazachstan, Chile, Peru, Wielka Brytania. Oprócz tego w Niemczech i Austrii.
- W Polsce: występuje w Miedziance i Kowarach. Jest jednym z głównych minerałów kruszcowych polimetalicznego złoża na monoklinie przedsudeckiej eksploatowanego przez KGHM Polska Miedź SA[3].
Zastosowanie
- jedna z najważniejszych rud miedzi[potrzebny przypis]
- bardzo ceniony i atrakcyjny kamień kolekcjonerski[potrzebny przypis]
- bywa wykorzystywany jako kamień ozdobny
Przypisy
- Britannica: science/bornite
- SNL: bornitt
- identyfikator minerału w Mindat: 727