Asko Parpola

Asko Heikki Siegfried Parpola (ur. 12 lipca 1941 w Forssie) – fiński indolog, profesor Uniwersytetu Helsińskiego.

Życiorys

Parpola ukończył szkołę średnią w Helsinkach w 1959^[1]. W tym samym roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Helsińskim; na początku była to filologia klasyczna, jednak po niedługim czasie zamienił to na sanskryt i indoeuropejskie porównawcze językoznawstwo^[2]. Uzyskał bakalaureat w 1963 i licencjat w 1966, zaś w 1968 stopień naukowy doktora w zakresie sanskrytu i indoeuropejskiego językoznawstwa porównawczego^[3]. Rozprawa doktorska, napisana pod kierunkiem Pentti Aalto, traktowała o do tamtej pory nieprzetłumaczonej sutrze Drāhyayana-Śrauta i była kontynuacją pracy, którą rozpoczął Julio Reuter^[2]. Pierwszą podróż do Indii odbył 1971^[2]. W latach 1982–2004 był na tej uczelni profesorem nadzwyczajnym indologii^[3]. Był naukowcem wizytującym w Kolegium Churchilla (Uniwersytet w Cambridge) w 1987, a także na Uniwersytecie Kiotyjskim w 1999^[3].

Parpola badał między innymi religie Indii (hinduizm i jego święte księgi Wedy)^[4]. W roku 1994 napisał monografię Deciphering the Indus script traktującą o starożytnej kulturze Indusu i jej systemu pisma, który usiłował rozszyfrować^[4]. W dziele tym zgromadził całą istniejącą wiedzę na temat tego systemu pisma, na podstawie niemal 4000 znanych tekstów, i doszedł do wniosku, że prawdopodobnie jego całkowite odszyfrowanie jest niemożliwe, ponieważ zachowane teksty są zbyt krótkie^[5]. Postawił również hipotezę, że język doliny Indusu należał do języków drawidyjskich^[5]. Do jego badań zainspirowała go praca Johna Chadwicka, który odszyfrował był pismo linearne B^[2]. W badaniach języka doliny Indusu Parpola współpracował między innymi ze swoim bratem, asyrologiem Simo Parpolą, oraz z lingwistą komputerowym Kimmo Koskenniemi^[2]. Sam Chadwick zarekomendował dzieło Deciphering the Indus Script do wydania przez Cambridge University Press^[2].

W kręgu jego zainteresowań znajduje się również prehistoryczna archeologia Azji Południowej oraz języki Indii, jak sanskryt, malajalam, tamilski^[6]. Zorganizował nauczanie języków tamilskiego i malajalam w Uniwersytecie Helsińskim przez rodzimych użytkowników tych języków.^[2]

Kawaler I klasy Orderu Białej Róży Finlandii 1990, komandor Orderu Lwa Finlandii^[3]; członek Suomalainen Tiedeakatemia od 1990^[7]; honorowy członek American Oriental Society^[8]; od 2000 członek Academia Europaea^[9]. W 2015 za swoją pracę nad sanskrytem wyróżniony został nagrodą prezydenta Indii^[10].

Jest bratem asyriologa Simo Parpola^[11]. Jego żona, Marjatta Parpola, jest antropologiem kulturowym (badaczem kultury braminów w Kerali)^[12].

Przypisy