Anna Lutosławska

Anna Lutosławska

Anna Lutosławska (Kraków, 2013)
Imię i nazwisko	Anna Lutosławska-Jaworska
Data i miejsce urodzenia	16 lipca 1928 Kraków
Data i miejsce śmierci	19 grudnia 2022 Kraków
Zawód	aktorka, reżyserka, pedagog
Lata aktywności	1945–2022
Zespół artystyczny
Stary Teatr w Krakowie (1945-1946) Teatr Kameralny TUR w Krakowie (1946-1947) Teatry Dramatyczne we Wrocławiu (1947-1951; 1965-1969) Teatry Dramatyczne w Krakowie (1951-1954) Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1954-1957; 1972-1981) Teatr Ludowy w Krakowie (1957-1965) Teatr Polski we Wrocławiu (1969-1972)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Anna Lutosławska-Jaworska (ur. 16 lipca 1928 w Krakowie, zm. 19 grudnia 2022 tamże^[1]) – polska aktorka i reżyser teatralna, pedagog.

Życiorys

Była aktorką „Wesołej Gromadki” przy Studiu Starego Teatru w Krakowie (1945-1946), Teatru Kameralnego TUR w Krakowie (1946-1947), Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (1947-1951; 1965-1969), Teatrów Dramatycznych w Krakowie (1951-1954), Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1954-1957; 1972-1981), Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1957-1965), Teatru Polskiego we Wrocławiu (1969-1972). W latach 1972–1982 była pedagogiem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, gdzie pracowała na stanowisku docenta, wykładała również na Uniwersytecie Jagiellońskim^[2][3].

Zadebiutowała 1 maja 1945 w przedstawieniu Beksa w reżyserii autorki dramatu, Marii Biliżanki. W swojej karierze teatralnej wystąpiła w ponad stu rolach, w spektaklach takich reżyserów jak Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski, Halina Gallowa, Irena Babel, Lidia Zamkow, Józef Szajna, Henryk Tomaszewski i Kazimierz Dejmek. Ponadto wystąpiła w kilkudziesięciu spektaklach Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia, gdzie udzielała głosu w spektaklach m.in. Wilama Horzycy i Jerzego Grotowskiego^[4].

Otrzymała Nagrodę Państwową (wyróżnienie zespołowe) w sekcji teatru za rolę Griszy w przedstawieniu Kaukaskie kredowe koło Bertolta Brechta w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1955), Nagrodę Artystyczna Nowej Huty (1962). W 1970 otrzymała nagrodę za monodram Zamienione głowy według Tomasza Manna na V Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu. W 1971 roku otrzymała „Brązową Iglicę”. Laureatka Wielkiej Nagrody Publiczności, Nagroda ministra Kultury i Sztuki podczas XIII Festiwalu Teatralnego Kontrapunkt za rolę Róży Żabczyńskiej w przedstawieniu Cudzoziemka według Marii Kuncewiczowej w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1978). W 1980 otrzymała nagrodę za rolę Idalii w Fantazym Juliusza Słowackiego na VI Opolskich Konfrontacjach Teatralnych^[4].

Została też odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1972), Złotą Odznaką za zasługi dla Miasta Krakowa oraz Odznaką Budowniczego Nowej Huty^[4]. W roku 2011 prezydent Bronisław Komorowski nadał Annie Lutosławskiej-Jaworskiej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla przemian demokratycznych i transformacji ustrojowej w Polsce, za propagowanie idei państwa obywatelskiego oraz osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej^[5].

Laureatka Nagrody im. Ireny Solskiej (2014) za twórczość wywierającą znaczący wpływ na rozkwit sztuki aktorskiej^[6]. W uzasadnieniu, Polska Sekcja Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych podkreśliła, iż „dorobek artystyczny, pedagogiczny i literacki Anny Lutosławskiej stawia ją w rzędzie najwybitniejszych artystek teatru, które łączyły aktywną obecność na scenie z pasjami pedagogicznymi, misją społeczną i darem utrwalania swoich obserwacji słowem”^[7].

Życie prywatne

Urodziła się jako Maria Anna Redlichówna. Jej rodzicami byli: Sława z domu Płachcińska, malarka oraz Zygmunt Redlich, urzędnik w Dyrekcji Okręgowej PKP, aktor w teatrach amatorskich Związku Zawodowego Kolejarzy^[8][9].

Pierwszy mąż – Roman Lutosławski, prawnuk Franciszka Dionizego, wnuk Jana. Z tego związku pochodzi jedyny syn Anny Lutosławskiej – Bolesław Lutosławski, artysta fotografik^[9], zamieszkały w Cambridge^[10]. Żoną Bolesława, a synową Anny była Grażyna Lutosławska z domu Ruszewska, dziennikarka Radia Lublin.

Drugim mężem był inżynier Michał Jaworski, z którym w 1981 wyjechała do Algierii przerywając na kilka lat karierę aktorską^[9][11].

Filmografia

Filmy fabularne kinowe i telewizyjne

• 1947: Ostatni etap – jako Urszula
• 1960: Historia współczesna – jako Józia Zabielska
• 1963: Daleka jest droga – jako zakonnica
• 1971: Zaraza

Seriale telewizyjne

• 1966: Czterej pancerni i pies – jako nauczycielka (odcinki: 2)
• 2009: Pierwsza miłość – jako babcia Kacpra Sablickiego
• 2011: Klan – jako kobieta stojąca na przystanku autobusowym, na którym Kamila Chojnicka i Błażej Popielak rozlepiali ogłoszenie o zaginionej Beacie Boreckiej
• 2011: Barwy szczęścia – jako znajoma Roberta (odcinki: 667)
• 2012–2013: Lekarze – jako Natasza, matka Elżbiety (odcinki: 1, 17, 18)

Nagrody

• Nagroda im. Ireny Solskiej
  • za twórczość wywierającą znaczący wpływ na rozkwit sztuki aktorskiej: 2014

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Anna Lutosławska w bazie Filmweb
• Anna Lutosławska w bazie filmpolski.pl