Andrzej Bieżan

Andrzej Bieżan

Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1945 Warszawa, Polska
Data i miejsce śmierci	15 grudnia 1983 Poznań, Polska
Instrumenty	fortepian
Gatunki	free jazz, muzyka improwizowana, muzyka kreatywna, muzyka eksperymentalna, muzyka elektroniczna, muzyka konkretna
Zawód	muzyk, kompozytor, performer
Wydawnictwo	Apollo Sound, Polskie Nagrania „Muza”

Andrzej Bieżan (ur. 23 listopada 1945 w Warszawie, zm. 15 grudnia 1983 w Poznaniu) – polski pianista, kompozytor, performer. Syn akordeonisty Włodzimierza Bieżana^[1].

Życiorys

Studiował kompozycję u Piotra Perkowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (dyplom uzyskał w 1972 roku). Był założycielem, współzałożycielem oraz członkiem wielu grup muzyki kreowanej, m.in. Materials Service Co. (Bieżan, Osborne, Malicki, Kobrin, Thommesen)^[2], Grupa Muzyki Intuicyjnej (Bieżan, Malicki, Piernik)^[3], Sesja 72 (Bieżan, Jagiełło, Nadolski, Przybielski), Super Grupa Bez Fałszywej Skromności (Bieżan, Mitan, Nadolski, Przybielski, Trzciński)^[4], Cytula Tyfun da Bamba Orkiester (Bieżan, Knittel, Litwiński, Sudnik)^[5], Niezależne Studio Muzyki Elektroakustycznej (Bieżan, Szymański, Knittel, Krupowicz, Mitan, Sudnik, Dziubak)^[4]. Z nimi jako pianista brał udział w takich imprezach kulturalnych jak: Warszawska Jesień, Jazz Jamboree, czy Inventionen. Uczestniczył również w zbiorowych wydarzeniach artystycznych z pogranicza sztuk plastycznych, teatru i muzyki. W jego koncepcji muzyki teraz ważna była zespołowa medytacja, improwizacja, eksperymenty brzmieniowe i sytuacje performerskie. Do tych celów konstruował również instrumenty własnego pomysłu, np. tubmaryna. Skomponował muzykę do wielu spektakli teatralnych. Od 1982 roku był dyrektorem poznańskiego Teatru Lalki i Aktora Marcinek. Wystawił operę Stefana Themersona i nagrywał w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia. W 1984 roku, staraniem Andrzeja Mitana ukazał się pośmiertnie longplay artysty pt. Miecz Archanioła z legendarnej serii Klub Muzyki Nowej Remont^[6].

Andrzej Bieżan zmarł tragicznie 15 grudnia 1983 roku, w wieku zaledwie 38 lat. W 2013 roku wytwórnia Bôłt Records przypomniała dorobek artysty, wydając dwupłytową antologię zatytułowaną Polygamy. Obecnie^[kiedy?] Bieżan staje się symbolem oporu wobec opresji płynącej z komercji i formatowania kultury.

Dyskografia

Albumy autorskie

1979: Treny (LP, Polskie Nagrania „Muza” – SX 1767)^[7]^[8]
1984: Miecz Archanioła (LP z serii Klub Muzyki Nowej Remont, Alma Art – 002)^[9]
2013: Polygamy (2 CD z serii Polish Radio Experimental Studio, Bôłt – BR ES12)^[3]^[10]

Inne nagrania

1972: Iga Cembrzyńska i Sesja 72 – Four Dialogues With Conscience (LP, Apollo Sound – AS 1014)^[11]
1984: Jubileuszowa Orkiestra Helmuta Nadolskiego (LP z serii Klub Muzyki Nowej Remont, Alma Art – 001)^[12]

Nagrody

1978: IV Opolskie Konfrontacje Teatralne (Opole) – nagroda za muzykę i jej wykonanie w przedstawieniu Samuel Zborowski Juliusza Słowackiego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1979: IX Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek (Opole) – II nagroda za muzykę do przedstawienia Baśń o pięknej Parysadzie Bolesława Leśmiana w Państwowym Teatrze Lalek "Czerwony Kapturek" w Olsztynie

Spektakle teatralne

1971: Noce i dnie (reż. Izabella Cywińska; muzyka)
1971: Burza (reż. Zofia Wierchowicz; opracowanie dźwięku)
1973: Upiory (reż. Henryk Baranowski; muzyka)
1978: Samuel Zborowski (reż. Stanisław Hebanowski; muzyka, wykonanie muzyki)
1979: Baśń o pięknej Parysadzie (reż. Edward Dobraczyński; muzyka)
1979: Treny (reż. Adam Hanuszkiewicz; muzyka)^[8]

Filmografia

1971: Noce i dnie – spektakl telewizyjny (reż. Izabella Cywińska; muzyka)
1977: A chruśniak malinowy trwa... – spektakl telewizyjny (reż. Wojciech Siemion; wykonanie muzyki)
1977: Rekolekcje – film fabularny (reż. Witold Leszczyński; wykonanie muzyki)

Przypisy

↑ Ewa Bieżan wspomina swojego ojca. 2015-03-04. [dostęp 2016-03-10]. (pol.).
↑ Natenczas Błaszczyk (XV). Muzykoteka Szkolna [dostęp 2014-04-14]. Cytat: Kto słyszał, kto pamięta dziś o Bieżanowych zespołach, których nazwy tak bardzo obrazują ich naturę? „Materials Service Corporation”, w której obok Bieżana grali Ted Kobrin, Jacek Malicki, Nigel Osborne, Olav Thommesen.
↑ ^a ^b Andrzej Bieżan – Polygamy. Książeczka do płyty: Polygamy, Bôłt Records, 2013 [dostęp 2016-04-16].
↑ ^a ^b Andrzej Mitan: Andrzej Mitan – wywiad z samym sobą. andrzejmitan.pl/. [dostęp 2020-09-30]. (pol.).
↑ Natenczas Błaszczyk (XV). Muzykoteka Szkolna [dostęp 2014-04-14]. Cytat: Prawdziwą erupcją zwariowanych pomysłów kipiała formacja „Cytula Tyfun da Bamba Orkiester” – w składzie: Bieżan, Krzysztof Knittel, Mieczysław Litwiński oraz Tadeusz Sudnik. O fantazji i poczuciu humoru muzyków zespołu świadczą ich pseudonimy i zabawne nazwy instrumentów wymieniane w programach koncertów. Według nich Cytulę tworzyli zatem: Bolesław A. Bier-Zan (fuja maryna, tyfun, das orgielklavier), Jakub Kitel (lawualon da bamba, stringśruba), Eligiusz M. Litwinskauss (szopino, promazun, cytula) i Teddy Wstydnik (cyferator, włosiula).
↑ Andrzej Mitan: Niezwykła kolekcja – 9 płyt Andrzeja Mitana. andrzejmitan.com.pl [dostęp 2014-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. Cytat: Ich egzemplarze znajdują się w muzeach na całym świecie: w Centrum Pompidou w Paryżu, w archiwum ruchu Fluxus w Nowym Yorku, Tokio, Moskwie (...) „Dla mnie najważniejsza była jednak wystawa w Galerii RR w Warszawie” – mówi Andrzej Mitan – pomysłodawca, twórca i wydawca serii dziewięciu artystycznych płyt „Klub Muzyki Nowej Remont”.
↑ Andrzej Bieżan – Treny. discogs.com. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Treny, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2016-04-10] .
↑ Andrzej Bieżan – Miecz Archanioła. discogs.com. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
↑ Andrzej Bieżan – Polygamy. discogs.com. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
↑ Iga Cembrzynska – Session 72 – Four Dialogues With Conscience. discogs.com. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).
↑ Jubileuszowa Orkiestra Helmuta Nadolskiego – Jubileuszowa Orkiestra Helmuta Nadolskiego. discogs.com. [dostęp 2016-03-10]. (ang.).

Bibliografia

Andrzej Bieżan. Anarchista-dżentelmen i prorok we własnym kraju – audycja Programu II PR
Intuicjoniści – pierwsze 15 lat polskiego off jazzu – Rafał Księżyk na stronie dwutygodnik.com
Andrzej Bieżan, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-08] .
Performance na dźwięk – hommage à Andrzej Bieżan – pierwsza edycja festiwalu
Performance na dźwięk II – hommage à Andrzej Bieżan – druga edycja festiwalu
Performance na dźwięk III – hommage à Andrzej Bieżan – trzecia edycja festiwalu