Aleksander Bernatowicz

Aleksander Bernatowicz
generał podporucznik lekarz generał podporucznik lekarz
Data i miejsce urodzenia

1858
Wileńszczyzna

Data i miejsce śmierci

11 marca 1920
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1877–1920

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Formacja

I Korpus Polski w Rosji

Jednostki

1 Dywizja Litewsko-Białoruska

Stanowiska

szef sanitarny dywizji

Nekrolog Aleksandra Bernatowicza w „Kurjerze Warszawskim”
Grób Aleksandra i Emilii Bernatowiczów na Cmentarzu Powązkowskim

Aleksander Bernatowicz, ros. Александр Феликсович Бернатович (ur. 1858[1], zm. 11 marca 1920 w Warszawie) – doktor medycyny, generał podporucznik lekarz Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w 1858 w ówczesnym powiecie janowskim guberni lubelskiej, w rodzinie Feliksa[2]. Był wnukiem Feliksa Aleksandra Bernatowicza, pisarza i autora powieści historycznych. Uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Lublinie, a potem studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Kijowskiego[3]. Doktoryzował się na Akademii Medycznej w Petersburgu[3].

Od 5 lutego 1877 roku pełnił służbę w armii rosyjskiej. 6 grudnia 1911 został mianowany rzeczywistym radcą stanu (ros. действительный статский советник), który był równorzędny randze generała majora w armii i kontradmirała w marynarce wojennej[4]. W 1913 roku był naczelnym lekarzem VI Korpusu Armijnego w Łomży. W 1917 roku został naczelnym lekarzem I Korpusu Polskiego w Rosji oraz inspektorem sanitarnym rejonu zajętego przez Wojsko Polskie. Po likwidacji korpusu był prezesem Samopomocy i członkiem Samoobrony Polaków Wojskowych w Mińsku.

8 grudnia 1918 w Warszawie wystąpił do Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych z prośbą o „przyjęcie do armii polskiej w charakterze lekarza bez żadnych zastrzeżeń”[5]. 13 grudnia 1918 został przydzielony na stanowisko szefa sanitarnego Dywizji Litewsko-Białoruskiej[6]. 30 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 13 grudnia 1918 i zatwierdzony w stopniu „lekarza generała majora”[7].

15 kwietnia 1919 został inspektorem sanitarnym frontu wschodniego przy Generalnym Kwatermistrzostwie. Zmarł 11 marca 1920 roku w Warszawie na grypę[8]. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 210, rząd 2, miejsce 22)[9].

1 maja 1920 został pośmiertnie zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[10].

4 maja 1921 generał podporucznik Wojciech Rogalski wystąpił z wnioskiem o odznaczenie śp. generała Aleksandra Bernatowicza Orderem Virtuti Militari[11].

Był żonaty z Emilią z Jaxa-Bykowskich (zm. 11 września 1936)[9], sprawował opiekę nad pasierbem[12].

Przypisy

  1. ↑ Według Piotra Staweckiego urodził się w roku 1853.
  2. ↑ Kolekcja ↓, 14, 37, 46.
  3. ↑ a b Kolekcja ↓, 16.
  4. ↑ Kolekcja ↓, 14.
  5. ↑ Kolekcja ↓, 30.
  6. ↑ Kolekcja ↓, 27.
  7. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 15 z 11 lutego 1919, poz. 523.
  8. ↑ Raport tygodniowy za czas od 7-go do 13-go marca 1920 roku Szefostwa Sanitarnego Naczelnego Dowództwa, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/2/8, s. 287-289.
  9. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER BERNATOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-01-16] .
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 maja 1920, s. 353.
  11. ↑ Kolekcja ↓, 50.
  12. ↑ Kolekcja ↓, 37.

Bibliografia

  • Aleksander Bernatowicz. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.27 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-16].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: „Bellona”, 1994, s. 75-76, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
  • Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 74.
  • Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1934, 42.
  • Ludwik Zembrzuski, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 462–463. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0