10 złotych 1933 Jan III Sobieski

10 złotych 1933 Jan III Sobieski
Ilustracja
Dane podstawowe
Emitent

Bank Polski

Nominał

10 złotych

Rocznik

1933

Emisja
Mennica

Mennica Państwowa

Nakład

300 000 szt.

Data emisji

9 września 1933

Data wycofania

22 listopada 1939

Projektant

Jan Wysocki

Opis fizyczny
Masa

22 g

Średnica

34 mm

Materiał

srebro Ag750

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta okolicznościowa
moneta obiegowa

10 złotych 1933 Jan III Sobieski – okolicznościowa moneta dziesięciozłotowa, wybita w srebrze, wprowadzona do obiegu 9 września 1933 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu Władysława Zawadzkiego z dnia 1 września 1933 r. (Dz.U. z 1933 r. nr 68, poz. 511)[1], wycofana z obiegu na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].

W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia dziesięciozłotówki do obiegu podawany był 11 września 1933 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 9 września 1933 r[4].

Moneta upamiętniała 250. rocznicę odsieczy wiedeńskiej. Była w obiegu w okresie II Rzeczypospolitej[5].

Awers

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, u dołu napis „10 ZŁOTYCH 10”, a pod łapą orła, znak mennicy w Warszawie[6].

Rewers

Na tej stronie monety znajduje się prawy profil króla Jana III Sobieskiego, z prawej strony napis „JAN III SOBIESKI”, z lewej strony „1683–1933”, z lewej strony u dołu nazwisko projektanta[6].

Nakład

Monetę wybito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 34 mm, masie 22 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Jana Wysockiego, w mennicy w Warszawie, w nakładzie 300 000 sztuk[6].

Opis

Dziesięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[5].

Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[5].

Parametry monety są identyczne z parametrami dziesięciozłotówek:

  • wzór 1932 Polonia,
  • wzór 1934 Józef Piłsudski,
  • 1933 Romuald Traugutt oraz
  • 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki[7].

Zamknięty konkurs na projekt monety został zorganizowany przez dyrekcję mennicy w 1933 r. Chociaż komisja konkursowa podjęła decyzję, że zwycięskim projektem był ten przygotowany przez Wojciecha Jastrzębowskiego, to jednak Minister Skarbu podjął decyzję o wyborze projektu Jana Wysockiego, wydając odpowiednie rozporządzenie 1 września 1933 r[8].

Wersje próbne

Lustrzanka
Próba
Klipa z napisem PRÓBA

W katalogach podana jest informacja o wybiciu próbnych wersji monety[7]:

  • w srebrze, stemplem zwykłym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (100 sztuk),
  • w srebrze, stemplem lustrzanym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk).

Wybito także wersję monety stemplem lustrzanym, w nakładzie 100 sztuk[9].

Istnieją również wersje próbne tej monety wybite w srebrze, w postaci kwadratowej klipy o wymiarach 34,6 × 34,6 mm[7]:

  • z napisem „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk
  • bez napisu „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk.

Ciekawostki

W pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Mennica Polska wypuściła repliki czterech konkurencyjnych projektów dziesięciozłotówki 1933 Jan III Sobieski, które nie mają swoich odpowiedników w monetach próbnych wybitych przed II wojną światową.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918–1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 241–243, ISBN 83-912223-4-9 .
  2. ↑ AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2 .
  3. ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 160, ISBN 83-87355-37-2 .
  4. ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 52, ISBN 978-83-87355-65-4 .
  5. ↑ a b c JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008 .
  6. ↑ a b c JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .
  7. ↑ a b c JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010 .
  8. ↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 241, ISBN 83-912223-4-9 .
  9. ↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 219, ISBN 978-83-87355-65-4 .