Ödön von Horváth

Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ödön von Horváth

Edmund Josef von Horváth

Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1901
Fiume

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 1938
Paryż

Narodowość

niemiecka

Dziedzina sztuki

literatura
dramat

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Ödön (właśc. Edmund Josef) von Horváth (ur. 9 grudnia 1901 w Fiume, zm. 1 czerwca 1938 w Paryżu) – austriacki dramatopisarz i prozaik.

Życiorys

Horváth urodził się jako nieślubne dziecko węgierskiego dyplomaty Edmunda Horvátha i Marii Hermine Prehnal. Otrzymał imię po ojcu, ale zawsze nazywano go Ödön.

Od 1908 uczęszczał w Budapeszcie do szkoły podstawowej, a potem do „Rákóczianum”, gdzie nauczano w języku węgierskim. W 1909 jego ojciec otrzymał tytuł szlachecki i został przeniesiony do Monachium, nie wziął ze sobą syna. Później Horváth uczył się w Wiedniu. W Monachium uczęszczał na wykłady z germanistyki i filozofii. W 1920 opublikował swoje pierwsze utwory. Od 1923 mieszkał głównie w Berlinie, Salzburgu i Murnau w Górnej Bawarii.

Nie należał do żadnej partii politycznej, ale sympatyzował z lewicą. W 1933 po tym, jak SA przeszukała jego mieszkanie w Murnau, zdecydował się opuścić Niemcy i przeniósł się do Wiednia. W 1938, roku anszlusu Austrii, wyemigrował do Paryża. Zginął uderzony gałęzią w czasie burzy 1 czerwca 1938.

W swoich utworach podejmował tematy społeczno-polityczne, krytykował postawy drobnomieszczańskie, w późnych powieściach poruszał temat źródeł faszyzmu. Od lat 70. XX w. jego twórczość przeżywa w Niemczech renesans. W Polsce Horváth pozostaje natomiast wciąż mało znany zarówno jako pisarz, jak i dramaturg. W 1979 ukazał się wybór jego prozy pt. Epoka ryb.

Twórczość

Sztuki teatralne

Das Buch der Tänze 1920
Mord in der Mohrengasse 1923
Zur schönen Aussicht 1926
Die Bergbahn 1926, pierwotnie Revolte auf Côte 3018
Sladek der schwarze Reichswehrmann 1929, pierwotnie Sladek oder Die schwarze Armee
Rund um den Kongreß 1929
Italienische Nacht 1930
Opowieści Lasku Wiedeńskiego (Geschichten aus dem Wienerwald) 1931
Wiara, nadzieja, miłość (Glaube, Liebe, Hoffnung) 1932
Kasimir und Karoline 1932
Nieznajoma z Sekwany (Die Unbekannte aus der Seine) 1933
Hin und her 1934
Don Juan kommt aus dem Krieg 1936
Figaro läßt sich scheiden 1936
Pompeji. Komödie eines Erdbebens 1937
Ein Dorf ohne Männer 1937
Himmelwärts 1937
Der jüngste Tag 1937

Publikacje

Ödön von Horváth: Dramaty zebrane. Tom I, pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2012.
Ödön von Horváth: Dramaty zebrane. Tom II, pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2012.

Wybrane inscenizacje w Polsce

1973 Sąd ostateczny Teatr Telewizji, reż. Tadeusz Minc
1976 A miłość nigdy się nie kończy (Italienische Nacht i Kasimir und Karoline)
1980 Opowieści Lasku Wiedeńskiego Teatr Telewizji, reż. Włodzimierz Nurkowski
1990 Sąd ostateczny Teatr Telewizji, reż. Włodzimierz Nurkowski
1998 Opowieści Lasku Wiedeńskiego Teatr Ateneum w Warszawie, reż. Agnieszka Glińska
2003 Opowieści Lasku Wiedeńskiego Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, reż. Jacek Orłowski
2004 Nieznajoma z Sekwany Teatr Współczesny w Warszawie, reż Agnieszka Glińska
2005 Wiara, nadzieja, miłość Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. Grażyna Kania
2007 Don Juan wraca z wojny Teatr Polski we Wrocławiu, reż. Gadi Roll
2007 Opowieści Lasku Wiedeńskiego Teatr im. J. Osterwy w Lublinie, reż. Bogdan Tosza
2010 Kazimierz i Karolina Teatr Polski we Wrocławiu, reż. Jan Klata

Powieści

Der ewige Spießer 1930
Jugend ohne Gott 1937
Ein Kind unserer Zeit 1938

Pozostała proza

Sportmärchen 1924 – 1926
Interview 1932
Gebrauchsanweisung 1932

Zobacz też

Drama ludowa

Linki zewnętrzne

Zdjęcia Ödöna von Horvátha. literaturhaus.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].
Ödön von Horváth: Młodzież bez Boga : powieść (1938) w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):