Gascons

Gascons Gascon
Gesproken in	Zuidwest Frankrijk en Val d'Aran in Spanje
Sprekers	ongeveer 250.000
Taalfamilie	Indo-Europees Italisch Romaans Italo-Westers Iberisch-Romaans Occitaans-Romaans Occitaans Gascons
Alfabet	Latijns alfabet
Officiële status
Officieel in	Catalonië
Taalorganisatie	-
Taalcodes
ISO 639-1	oc
ISO 639-2	oci
ISO 639-3	oci
Portaal    Taal

Het Gascons (Gascon) is een dialect van het Occitaans of de langue d'oc. Het is de omgangstaal van Gascogne en Béarn.

Definitie

De woorden gascon en basque (Baskisch) hebben dezelfde etymologische oorsprong: vascon (in het Spaans, wordt "Baskisch" geschreven als vasco). 'Gascon' is een Gallo-Romaanse aanpassing van de Germaanse uitspraak Waskon.

De kenmerkende eigenschappen van het Gascons hebben ervoor gezorgd dat het dialect onderwerp van discussie is geweest onder de linguïsten: De grote meerderheid van hen is van mening dat het Gascons een dialect is van het Occitaans, maar er zijn ook linguïsten die menen dat het hier een aparte taal betreft.

Sinds 2006 heeft het Gascons een officiële status in Catalonië.

In het Gascons zijn sterke invloeden van het Aquitaans terug te vinden. Deze oude substraattaal was nauw verwant met het Baskisch en werd gesproken in Gascogne voor de Romeinse overheersing van het gebied en de invoering van het Latijn. Volgens een recente studie spraken de inwoners van Gascogne al in de 6e eeuw een proto-Gascons.

Regio's

Franse departementen

• Hautes-Pyrénées
• Landes
• Gers
• Gironde (met uitzondering van een deel waar 'saintongeoise' gesproken wordt)
• een deel van Pyrénées-Atlantiques: (Bigorre, Béarn en de tweetalige zone van Bayonne, Anglet, Biarritz, Bidache, La Bastide-Clairence, waar het Gascons wordt gesproken naast het Baskisch)
• Lot-et-Garonne, gedeeltelijk in de zone van de 'Languedocien'
• Haute-Garonne, gedeeltelijk in de zone van de 'Languedocien'
• Ariège, gedeeltelijk in de zone van de 'Languedocien'
• in de Spaanse vallei van Val d'Aran, in het noordwesten van Catalonië.

Daarnaast zijn er in het verleden Gasconse koloniën geweest in Spaans Baskenland: San Sebastian / Donostia, Hondarribia, Pasajes.

Variëteiten van het Gascons

• béarnais (Pau)
• Aranees (Val d'Aran en andere valleien in de Pyreneeën)
• maritiem of parlar negre, soms « landais » genoemd (Bayonne, Biarritz, littoral landais, Haute-Lande)
• binnenlands of parlar clar (Auch)
• Noord-Gascons (Bordelais, Médoc, Pays de Buch, Entre-deux-Mers)

Het Aragonees, dat gesproken wordt in de provincie Huesca, heeft een aantal overeenkomsten met het Gascons.

Gebruik van de taal

Een enquête die in 1982 in Béarn gehouden is, toont aan dat 51% van de bevolking het Gascons spreekt, 70% het kan verstaan en 85% het van belang vindt dat de taal beschermd wordt.

Voorbeelden

Zie ook

• Linguïstiek
  • Lijst van talen van de wereld
    • Taalfamilies
      • Indo-Europese talen
        • Romaanse talen
          • Occitaans
            • Gascogne

Externe links

• Woordenboeken:
  • woordenboek Gascons→Frans en Frans→Gascons
  • Een ander woordenboek Gascons→Frans, met geluidsbestanden om de uitspraak te beluisteren
  • Een ander woordenboek Gascons→Frans
  • Verschillende links met betrekking tot het Gascons
• Onderwijs van het Occitaans en Baskisch in Aquitanië
• Le Cap'òc : Pedagogische vereniging die het spreken van Occitaans door kinderen wil stimuleren, gevestigd te Pau
• Gascon Lanas (IEO Landes) et Per Noste (IEO Pyrénées-Atlantiques)
• Frans-Béarnais woordenboek met uitspraak
• Instituut ter bescherming van het Gascons en het Béarnais
• Gasconse koloniën in Baskenland