Troiar (astronomia)

Artikulu hau troiar izeneko asteroideei buruzkoa da, beste esanahietarako ikus: Troiatar (argipena)

Troiarrak edo troiatarrak astronomian, orbita planeta batekin partekatzen duten asteroideak dira, betiere, L₄ eta L₅ izeneko Lagrangeren puntu egonkorren inguruan. Puntu hauek planetaren orbitatik 60° aurrera eta 60° atzera kokatuta daude. Troiarrak puntu hauen inguruko bi gune luzanga eta kurbatuetan banaturik daude, Jupiterren kasuan, 5,2 UAko ardatzerdi handi bat dutela. Gure Lur planetak ere badu troiar bat bere inguruan, Eguzkiari bira emateko bidean berarekin batera joaten baita. Asteroide honek 300 metroko diametroa du eta 2010 TK₇ izenarekin ezagutzen da.

Normalean termino hau Jupiterren troiarrei buruz hitz egiteko erabiltzen dugu, egia esan, gehiengoa mota honetakoak dira, baina hala ere, ezin dugu ahaztu Marte eta Neptunoren orbitetan ere aurkitu direla zenbait. 2010ko apirilean, 4000 troiarretik gora ezagutzen ziren, harrigarria badirudi ere, 10 izan ezik, denak Jupiterrenak ziren.

Lehenengo troiarra Max Wolf astronomoak aurkitu zuen 1906an, 588 Achilles izena jarri zitzaion. Gorputz haueri troiar deitzearen arrazoia beraien izenean dago, izan ere, mota honetako gorputz bakoitzak Troiako Gerrako forma mitologiko baten izena jaso zuen. Uste da, kilometro bat baino handiagoak diren Jupiterren troiarren kopuruak milioi bateko zifra gainditzen duela, aipatzekoa da, asteroide gerrikoan dauden gorputzen kopurua ere antzekoa dela. Asteroide gerrikoko gorputzek bezala, troiarrek ere asteroide-familiak osatzen dituzte.

Troiarrak gorputz ilun batzuk dira, beraien igorpen espektroa apur bat gorrizta dute eta bertan ez da inolako berezitasunik agertzen. Gaur egun, ez da froga sendorik aurkeztu gorputz hauek beren barnean ura edo material organikoa eduki dezaketela egiaztatzeko. Gorputz hauen dentsitatea 0,8 eta 2,5g/cm³ artekoa da. Gaur egun, gorputz hauen sorrerari buruzko hipotesi nagusiak azpimarratzen du, eguzki-sistemaren sorreraren hasierako uneetan, zehazki, gasezko erraldoiek migratu zutenean, izan zirela harrapatuak eta orain duten kokapenean ezarriak.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Troiarrei buruzko informazio gehiago. (Gazteleraz)
Troiarrei buruzko informazioa eta zerrendak Minor Planet Centerren (MPC) webgunean. (Ingelesez)
Troiarrei buruzko artikulua Scott Shepparden webgunean. (Ingelesez)

Eguzki-sistema

Eguzkia
- Heliosfera

Planetak
- Eraztunak
- Sateliteak

Merkurio
Artizarra
Lurra
- ilargi 1
Marte
- 2 ilargi: Phobos
- Deimos
Jupiter
- Eraztunak
- 95 ilargi: Ganimedes
- Kalisto
- Io
- Europa
Saturno
- Eraztunak
- 146 ilargi: Titan
- Rea
- Japeto
- Dione
- Tetis
- Entzelado
- Mimas
Urano
- Eraztunak
- 27 ilargi: Titania
- Oberon
- Umbriel
- Ariel
- Miranda
Neptuno
- Eraztunak
- 14 ilargi: Triton

Planeta
txikiak

Planeta nanoak

Zeres
Orko
- ilargi 1: Vanth
Pluton
- 5 ilargi: Karonte, Hidra, Nix, Kerberos, Styx
Haumea
- 2 ilargi: Hiʻiaka, Namaka
Quaoar
- ilargi 1: Weywot
Makemake (planeta nanoa)
- ilargi 1: MK2
Gonggong
- ilargi 1: Xiangliu
Eris
- ilargi 1: Disnomia
Sedna

Asteroideak
(Eguzki-sistemako
gorputz txikiak)

Asteroide nabarmenak	Vesta Gaspra Ida Apophis Kalliope Pallas Juno Hygiea
Taldeak eta familiak	Lurretik gertuko objektuak Asteroide gerrikoa Troiarrak Artizarra Lurra Marte Jupiter Urano Neptuno Zentauroak Asteroide aktiboak Asteroideen ilargiak Meteoroideak

Neptunoz haraindikoak
(Urruneko planeta
txikiak)

Kuiperren gerrikoa	Plutinoak Ixion Cubewanoak 2002 UX₂₅ Varuna Albion 2002 TX₃₀₀ Huya 2002 AW₁₉₇
Disko sakabanatua	Gǃkúnǁʼhòmdímà 2002 TC₃₀₂ 2004 XR190
Beste batzuk	Sednoideak 2012 VP113 Banandutako objektuak Damokloideak Oorten hodeia Hillsen hodeia