Miloš Forman

Miloš Forman
Irudi gehiago
Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian 1985 - 1985 ← Dirck Bogarde - Sydney Pollack →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jan Tomáš Forman
Jaiotza	Čáslav, 1932ko otsailaren 18a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak  Txekoslovakia  Txekia
Heriotza	Danbury (Connecticut), 2018ko apirilaren 13a (86 urte)
Hobiratze lekua	New Warren Cemetery (en) Warren (Connecticut)
Heriotza modua	: eritasuna
Familia
Aita	Otto Kohn
Ezkontidea(k)	Jana Brejchová  (1958 -  1962) Věra Křesadlová (en)  (1964 -  1999) Martina Formanová  (1999ko azaroaren 28a -  2018ko apirilaren 13a)
Seme-alabak	ikusi Petr Forman Matěj Forman
Anai-arrebak	ikusi Joseph J. Kohn
Hezkuntza
Heziketa	Pragako Arte Eszenikoen Akademia Pragako Arte Eszenikoen Akademiaren Zinema eta TB eskola
Hizkuntzak	txekiera ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, zinema ekoizlea, aktorea, antzerkigilea, gidoilaria, zinema aktorea eta errealizadorea
Enplegatzailea(k)	Columbia Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Black Peter (en) Loves of a Blonde (en) The Fireman's Ball (en) Taking Off (en) One Flew Over the Cuckoo's Nest Hair Ragtime (en) Amadeus Valmont (en) The People vs. Larry Flynt Man on the Moon (en) Goya's Ghosts (en) Q104895189
Jasotako sariak	ikusi Czech Medal of Merit  (1995) Directors Guild of America Award  (2012) Zuzendari onenaren Oscar Saria  (1975) : One Flew Over the Cuckoo's Nest Zuzendari onenaren Oscar Saria  (1984) : Amadeus BAFTA Award for Best Film  (1977) : One Flew Over the Cuckoo's Nest David di Donatello for Best Foreign Director  (1976) : One Flew Over the Cuckoo's Nest Los Angeles Film Critics Association Award for Best Director  (1984) : Amadeus Zuzendari onenaren Urrezko Globo Saria  (1984) : Amadeus Urrezko Hartza  (1997) : The People vs. Larry Flynt César Award for Best Foreign Film honorary citizen of Prague  (2017ko maiatzaren 16a) European Film Academy Achievement in World Cinema Award  (1997) : The People vs. Larry Flynt BAFTA Award for Best Direction
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Eskautismo Zinemako Arte eta Zientzien Akademia
Izengoitia(k)	Miloš Forman
milosforman.com

Miloš Forman, Jan Tomáš Forman jaioa (Čáslav, Txekia, 1932ko otsailaren 18 – Danbury, Connecticut, AEB, 2018ko apirilaren 13) Txekiako film zuzendaria izan zen. Umezurtz geratu zen oso gazte, gurasoak Auschwitzeko kontzentrazio-esparruan hil baitziren.

Formanen filmografiak aniztasuna erakusten du: dramak, komediak, musikalak... askotariko gaiak jorratu, eta askotariko moldeekin jantzi zituen kontatu nahi zituen istorioak. Bere film gehienetan bi ezaugarri errepikatzen dira: muturreko pertsonaien gainean eraiki ohi zituela narrazioak, eta boterekeriaren aurkako jarrera antzeman zitekeela sarritan, bere izaeraren isla ere bazena. Narratzaile eta zuzendari aparta izatearen aitortza lortu zuen.^[1]

Bizitza

Txekoslovakiako Čáslav herrian sortu zen —gaur egungo Txekian—, 1932an, eta Pragan egin zituen zinema ikasketak. Bere herrialdean ondu zituen lehen filmak. Lehen lanekin jada nazioarteko kritikaren nahiz jaialdien arreta erakarri zuen zinemagileak. Black Peter (1964) izan zuen estreinako film luzea, Txekoslovakiako hiri txiki bateko gazte bat protagonista zuen lana, eta, bere herrialdeko kritikaren saria ez ezik, harrera ona lortu zuen Cannes, New York eta Locarnoko jaialdietan ere —azken horrek sari nagusia eman zion—. Loves of a Blonde aurkeztu zuen hurrengo urtean, ingelesez besteko hizkuntza batean ondutako lanik onenaren Oscar sarirako hautagai izan zena. 1967an, The Firemen's Ball zuzendu zuen, koloretan egin zuen lehena, eta, aurreko lana bezala, Txekoslovakiako Zinema Berriaren Olatuaren ikur nagusietakotzat jotzen dena. Txekoslovakiako herri txiki bateko suhiltzaileen urteko festan girotua, istorioaren atzean ustelkeria, burokrazia eta orduko sistema komunistaren gaineko kritika satiriko gisa ulertu izan da filma. Ordurako, agintarien presioa sumatzen eta zentsura pairatzen hasia zen zinemagilea, gerora azaldu izan zuenez. Suhiltzaileen istorio hura izango zen, denboraldi luze batez behintzat, sorterrian filmatuko zuen azkena.^[2]

Sobiet Batasunak 1968ko Pragako Udaberrian herrialde inbaditu zuenean, Forman Parisen zegoen, film baten ekoizpenaren negoziazioan. Hori zela eta, estudioek kaleratu ondoren, Ameriketako Estatu Batuetara joan zen. 1977an hiritartasuna eskuratuko zuen.^[3]

Hollywooden zela zuzendu zuen One Flew Over the Cuckoo's Nest (1975), bere lanik esanguratsuenetako bat, Ken Kesey-en eleberrian oinarriturik. Bost Oscar sari lortu zituen Jack Nicholson protagonista duen film horrekin, baita nazioarteko ospea ere. Urte batzuk geroago, zuzendari onenaren bere bigarren Oscar saria —eta beste zazpi garaikur— lortu zituen Amadeus pelikularekin (1984). Bi horien artean, bere zinemagintzaren aniztasunaren isla den beste lan bat aurkeztu zuen, Hair musikala (1979). Askotariko filmak zuzentzen jarraitu zuen hurrengo urteetan ere: haren filmografiako aleen artean daude, besteak beste, Valmont (1989, Pierre Choderlos de Laclosek 1782an idatzitako Les Liaisons dangereuses nobela oinarri duen drama), The People vs. Larry Flynt (1996, Hustler aldizkariaren jabearen bizitza kontatzen du) eta Man on the Moon (1999, Andy Kaufman umorista estatubatuarraren bizitzan inspiratutako tragikomedia).^[1][3]

Forman 86 urterekin hil da, Connecticuteko (AEB) bere etxean.^[3]

Filmografia

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Miloš Forman

Erreferentziak

Kanpo estekak